مولفه های مردم شناسی نمادهای آئینی ماه محرم و کارکردهای آن

یکی از حوادث مهمی که تاثیر عمیقی بر جامعه ایرانی اسلامی داشته است حادثه کربلاست. بی تردید رمز ماندگاری و تاثیر ژرف واقعه عاشورا را باید در کیفیت این حادثه و شخصیت های طرفین درگیر آن جستجو کرد. مناسک عاشورا سرشار از معانی و مفاهیمی است که عامل ایجاد هویت و انسجام می باشد. مناسک محرم امروزی، گاه بدون تغییر، همان هایی است که از سنت کهن جوامع شیعی تا به امروز به ارث رسیده ولی بخش هایی از آن در طول زمان تغییر و تحول یافته است. مناسک مذهبی یکی از اجزای اصلی فرهنگ جوامع اند که اتصال دهنده افراد، انسجام بخش اجتماع، هویت دهنده و عامل ایجاد ارزش های اعتقادی در اجتماع می باشند. کاربرد رمز ها و نمادها یکی از مهمترین ویژگی تعزیه می باشد. یعنی تقدم معنا بر عمل. روش کار در این پژوهش با استفاده از مکتب انسان شناسی نمادین و تفسیر گرایی، مطالعه عمیق و ژرفانگر، حضور در میدان تحقیق و مشاهده مستقیم همراه با مشارکت و مصاحبه بوده که از مطالعه اسنادی و کتابخانه ای نیز استفاده شده است .مراسم ماه محرم و فرهنگ عاشورا در بین مردم کارکردهای مثبت (فردی و اجتماعی) متعددی داشته و آنها را تحت تاثیر قرار می دهد تا زندگی اخلاقی معنوی فردی و جمعی بهتری را پیگیری نمایند. مراسم ماه محرم و نمادهایش باعث تثبیت فضیلت هایی چون شجاعت، ظلم ستیزی، عدالت خواهی، ایثار، وفاداری شده و انسجام اجتماعی و هویت بخشی را در بین مردم تقویت می نماید. شخصیت ها در ماه محرم و مراسم تعزیه، نمادی از اولیاء و اشقیا، حق و باطل هستند. آنچه که در مراسم ماه محرم به مردم انتقال می یابد قدرت رمزها و نمادها می باشد.

کلیدواژه ها:

نماد (نشانه) ، مناسک (آیین) ، عزاداری ، محرم.