روش های تربیت در قرآن و نهج البلاغه

چکیده دین اسلام فطری است و تمام قوا و نیروی های انسانی را محترم می شمارد و به میزان صحیح و دور از افراط و تفریط آنها را پرورش می دهد. به همین دلیل نیروی عقل را با ارزش معرفی و آن را در راه خیر و نیکی تربیت می کند. تعریف اصطلاحی عقل در برخی منابع به گونه ای متفاوت ذکر شده است. در این مورد عقل به معنای ملکه و حالتی نفسانی در نظر گرفته شده که انسان را به سوی انتخاب خیر و دفع و دوری از بدی ها و مفسدات دعوت می کند. پرورش قوای عقلی با آموزش های فنی و حرفه ای یادگیری فنون عملی و هنری، انتقال مهارت های زندگی و فردی و اجتماعی و آموزش های شغلی و اقتصادی نیز امکان پذیر است. تربیت عقلانی آموزش اندیشیدن است نه اندیشه. مسئله تربیت در اندیشه دینی که بر گرفته از آیات قرآن است کاملا بر عقلانیت استوار بوده و هر شیوه غیر متکی بر اصل ناشناخته عقلی در تربیت مردود است. حاصل بررسی ها و تاملات در این پژوهش گویای آن است که تربیت درست دینی در گروه «خرد ورزی»، آزادی و رهایی از قیمومیت های مختلف فکری است. عمل انسان پیرو عقل اوست و هرگاه شناخت عقلانی دچار اختلال شود مسیر زندگی انسان گرفتار انحراف خواهد شد. در این مقاله به بررسی روش های تربیت دینی که یکی از مهم ترین آنها روش عقلانی است، پرداخته شده است و معلوم شد اهمیت این روش تا اندازه ای است که امام علی عقل را پایه دین دانسته است «لا دین لمن لا عقله له» و همچنین دین را نتیجه عقل می خواند «لادین نتیجه العقل» در تربیت دینی امام علی هیچ مالی را سودمندتر از عقل نمی داند و سعادت دنیوی و اخروی انسان ها را به مقدار عقل انسان ها می داند.

کلیدواژه ها:

اسلام ، تربیت ، عقل ، روش های تربیت ، قرآن ، نهج البلاغه