ارزیابی تغییرات فضایی– زمانی با استفاده از سنجش از دور و شاخص های سیمای سرزمین در منطقه کردان

سیمای سرزمین به عنوان یکی از عوامل کلیدی در انتخاب محل سکونت و فعالیت انسان ها، نقش مهمی در رضایتمندی جوامع ایفا می کند. با این حال، کاربری و پوشش زمین در سال های اخیر تحت تاثیر رشد جمعیت و تغییر نگرش های اجتماعی، دستخوش تغییرات گسترده ای شده است. این پژوهش با هدف بررسی تغییرات کاربری اراضی و تحلیل شاخص های سیمای سرزمین در منطقه کردان طی دوره ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۰ انجام شد. برای این منظور، تصاویر ماهواره ای لندست ۵ و۸ مورد پردازش و طبقه بندی قرار گرفتند و صحت نقشه های حاصل با استفاده از ضریب کاپا ارزیابی شد. نتایج نشان داد که مساحت مناطق مسکونی و باغات طی دو دهه اخیر افزایش یافته، درحالی که اراضی جنگلی و بدون پوشش کاهش یافته اند. محاسبه شاخص های سیمای سرزمین نشان داد که افزایش شاخص درصد مساحت (PLAND) در مناطق مسکونی همراه با کاهش آن در جنگل ها و اراضی بایر، بیانگر تغییر گسترده در ترکیب کاربری های منطقه است. همچنین، افزایش شاخص تنوع شانون (SHDI) و یکنواختی شانون (SHEI) نشان دهنده افزایش ناهمگونی کاربری ها بوده است. از سوی دیگر، کاهش میانگین فاصله اقلیدوسی نزدیک ترین همسایه (ENN-MN) در کاربری جنگل، بیانگر پیوستگی لکه های جنگلی در برخی نواحی، اما افزایش پراکندگی آن در سایر بخش ها بوده است. رشد شاخص پیچیدگی شکل لکه (SHAPE-MN) و تراکم لکه (PD) در مناطق مسکونی نیز حاکی از افزایش خردشدگی و توسعه نامنظم این مناطق است. در مجموع، نتایج نشان داد که گسترش فعالیت های انسانی تاثیر چشمگیری بر ساختار اکولوژیکی منطقه داشته و در صورت عدم مدیریت صحیح، ممکن است پایداری محیطی منطقه با چالش های جدی مواجه شود.

کلیدواژه ها:

تغییرات فضایی– زمانی ، سنجش از دور ، شاخص های سیمای سرزمین ، منطقه کردان ، مساحت مناطق مسکونی ، تحلیل شاخص های سیمای سرزمین