اثر مصرف زئولیت بر عملکرد دانه و کیفیت روغن دانه کاملینا (Camelina sativa L.) در شرایط تنش خشکی

آزمایش حاضر با هدف بررسی اثر مصرف زئولیت بر عملکرد دانه، محتوای روغن و ترکیب اسیدهای چرب روغن دانه کاملینا (رقم سهیل) در شرایط آبیاری مطلوب و تنش خشکی در دو سال زراعی( ۱۳۹۸-۱۳۹۷ و ۱۳۹۹-۱۳۹۸) در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر درکرج انجام شد. آزمایش به‎صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای زئولیت در چهار سطح (صفر، ۵، ۱۰ و ۱۵ تن در هکتار) و تیمارهای آبیاری در سه سطح (آبیاری کامل، قطع آبیاری از مرحله گلدهی و قطع آبیاری از مرحله کپسول‎دهی تا انتهای دوره رشد گیاه) در نظر گرفته شدند. صفات گیاهی مورد ارزیابی شامل عملکرد دانه، محتوای روغن دانه، ترکیب اسیدهای چرب روغن، محتوای گلوکوزینولات دانه، نسبت غیراشباعی اسید اولئیک (ODR) و نسبت غیراشباعی اسید لینولئیک (LDR) بودند. نتایج نشان داد در تیمار آبیاری کامل بیشترین مقدار عملکرد دانه (۲۲۰۹ کیلوگرم در هکتار)، روغن دانه (۳۱ درصد) و عملکرد روغن (۶۸۵ کیلوگرم در هکتار) در تیمار ۱۰ تن در هکتار زئولیت بدست آمد. در تیمار‎ قطع آبیاری از مرحله کپسول‎دهی، بیشترین مقدار عملکرد دانه (۱۳۶۱ کیلوگرم در هکتار)، روغن دانه (۶/۲۹ درصد) و عملکرد روغن (۴۰۴ کیلوگرم در هکتار) و در تیمار قطع آبیاری از مرحله گلدهی بیشترین مقدار عملکرد دانه (۸۴۶ کیلوگرم در هکتار)، روغن دانه (۱/۲۸ درصد) و عملکرد روغن (۲۳۸ کیلوگرم در هکتار) در تیمار ۱۵ تن در هکتار زئولیت بدست آمدند. نتایج نشان داد که تنش خشکی باعث کاهش میزان اسیدهای چرب غیراشباع اولئیک، لینولئیک و لینولنیک شده و اسیدهای چرب پالمیتیک، استئاریک، آراشیدیک، ایکوزینوئیک، اروسیک و گلوکوزینولات افزایش یافتند. مصرف زئولیت باعث افزایش میزان اسیدهای چرب اولئیک، لینولئیک و لینولنیک شده و اسیدهای چرب پالمیتیک، استئاریک، آراشیدیک، ایکوزینوئیک، اروسیک و گلوکوزینولات کاهش یافتند. نتایج این تحقیق نشان داد که مصرف زئولیت باعث افزایش عملکرد و بهبود کیفیت روغن دانه کاملینا شده و اثر آن در شرایط تنش خشکی نمود بیشتری داشت.

کلیدواژه ها:

Camelina ، Fatty acids ، Glucosinolate ، Seed oil content and Zeolite ، اسیدهای چرب ، روغن دانه ، عملکرد دانه ، کاملینا و گلوکوزینولات