ارزیابی مسئولیت جزایی اطفال در سیستم قضایی ایران و آلمان

تعیین حداقل سن مسئولیت جزایی اطفال، به مثابه یکی از الگوهای استانداردسازی حقوق کیفری اطفال و نوجوانان معارض قانون در قواعد و اسناد بین المللی به شمار آمده و با عنایت به معیارهایی نظیر آب و هوا، نژاد و موقعیت محیطی و اجتماعی و ...، حسب جوامع مختلف و افراد انسانی، متفاوت خواهد بود. این تنوع و گوناگونی معیارهای تعیین سن مسئولیت جزایی اطفال، مانع از ایجاد وحدت رویه میان جوامع مختلف در خصوص سن خاصی بوده است. لذا، در اسناد بین المللی مختلف، به دولت های عضو پیشنهاد گردیده است که اقدام به تعیین «حداقل» سن مسئولیت جزایی نموده و در قبال رفتارهای معارض قانون اطفال و نوجوانان معارض قانون، نظام مسئولیت کیفری تدریجی را اتخاذ نمایند. دو نظام حقوق کیفری ایران وآلمان، در حوزه ی تعیین سن مسئولیت کیفری، تغییرات تقنینی متعددی را به خود دیده و معیارهای مختلف و نیز، نظام های پاسخ دهی متفاوتی را در قبال بزهکاری اطفال و نوجوانان اتخاذ نموده اند که کم و بیش، با اسناد و قواعد بین المللی همراه می باشند؛ هرچند به جهت پاره ای دلایل، نمی توان اعتقاد بر تطبیق کامل این دو نظام حقوقی با اسناد و قواعد یاد شده داشت. واژگان کلیدی: سن مسئولیت کیفری، سن رشد جزایی، اطفال و نوجوانان معارض قانون، مسئولیت کیفری تدریجی. دوران نوجوانی و جوانانی از مهمترین و حساسترین دوران حیات انسان است، چرا که در این دوران، انسان کودکی و خردسالی را پشت سرگذاشته و پا به دوران بزرگسالی می نهد. در این دوران، علاوه بر تغییرات فیزیکی و جسمانی، تغییر و تحولات روحی، روانی و فکری در انسان پدیدار می گردد. اولین نکته ای که فرد پس از گذر از دوره کودکی با آن مواجهه می شود، حقوق جزا است که با تبلور بنیادی ترین ارزشهای حاکم بریک جامعه و ضمانت اجرای کیفری نقش ایفاء می کند. به همین خاطر است که نقض ارادی و آگاهانه این ارزشها جرم نامیده می شود. قانونگذار ایرانی در این زمینه یعنی تعیین سن مسوولیت کیفری، به داده ها و یافته های جرم شناختی التفات چندانی نداشته است و حتی واقعیات جامعه امروزی را مورد توجه قرار نداده است؛ به گونه ای که فرد بلافاصله پس از طی دوران طفولیت و رسیدن به سن بلوغ شرعی از مسوولیت کیفری تام مانند یک شخص بزرگسال برخوردار می گرد. با توجه

کلیدواژه ها:

سن مسئولیت کیفری ، سن رشد جزایی ، اطفال و نوجوانان معارض قانون ، مسئولیت کیفری تدریجی