مسئولیت مدنی و کیفری رانندگان تاکسی و اتوبوس در تصادفات شهری

مسئولیت مدنی و کیفری رانندگان تاکسی و اتوبوس در تصادفات شهری یکی از موضوعات بنیادین در حقوق حمل و نقل و حقوق جزا محسوب می شود که به دلیل ارتباط مستقیم با حقوق اشخاص ثالث، ضرورت تبیین دقیق مبانی قانونی آن احساس می شود. با توجه به افزایش حجم ترافیک و حوادث رانندگی درون شهری، تحلیل حقوقی این حوزه مستلزم بررسی دقیق قوانین و مقررات مرتبط است. هدف این پژوهش، بررسی ابعاد حقوقی مسئولیت رانندگان وسایل نقلیه عمومی در تصادفات شهری با تاکید بر قواعد ناظر بر مسئولیت مدنی و کیفری است. روش پژوهش به صورت کتابخانه ای و مروری بر متون قانونی، آرای قضایی و نظریات حقوقی انجام شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که مسئولیت مدنی رانندگان تاکسی و اتوبوس عمدتا بر اساس قانون بیمه اجباری خسارات وارده به شخص ثالث مصوب ۱۳۹۵ و قانون مسئولیت مدنی تعیین می شود. به موجب ماده ۵ این قانون، جبران خسارات وارده بر عهده بیمه گر است، اما ماده ۱۵ با پیشبینی امکان رجوع بیمه گر به راننده متخلف، موجب تثبیت مسئولیت شخصی راننده شده است. در بعد کیفری، بر اساس مواد ۱۵۴ الی ۷۵۴ قانون مجازات اسلامی، ارتکاب تخلفات منجر به جرح یا فوت، مشمول عناوین مجرمانهای همچون قتل شبه عمد یا صدمه بدنی غیرعمدی قرار گرفته و متناسب با میزان تقصیر، مجازات هایی نظیر حبس، جزای نقدی و محرومیت از رانندگی برای مرتکب در نظر گرفته شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که نظام حقوقی ایران در زمینه مسئولیت رانندگان تاکسی و اتوبوس، تلفیقی از قواعد جبران خسارت، ضمانت اجراهای کیفری و مسئولیت کارفرمایان را در نظر گرفته است. با این حال، چالش هایی همچون تعیین میزان تقصیر در تصادفات زنجیره ای، نحوه اجرای حق رجوع بیمه گر، و تفکیک مسئولیت مدنی از کیفری، نیازمند تفسیر دقیق تر قوانین و توسعه رویه قضایی است.

کلیدواژه ها:

بیمه شخص ثالث ، تصادفات شهری ، رانندگان وسایل نقلیه عمومی ، مسئولیت کیفری