ارزیابی اثرات ریزگردها برمحصوالت کشاورزی (مطالعه موردی استان همدان)

محصوالت کشاورزی اعم از محصوالت زراعی و محصوالت باغی به خاطر تامین اساسی ترین کالاهای مورد نیاز بشر، یعنی مواد غذایی همیشه حائز اهمیت بوده و از جنبه های متعددی بر اقتصاد ملی تاثیرگذار است ولی مجموعه ای از عوامل محیطی و ژنتیکی موجب محدودیت در روند کمی و کیفی تولیدات این بخش می شوند. یکی از این عوامل مخرب و زیان آور و اثرگذار بر رشد گیاه و عملکرد گیاهان، پدیده ریزگرد می باشد. ریزگردها به ذرات بسیار کوچک و سبک با قطر کمتر از ۵ میکرون گفته می شود که در اثر فرسایش توسط باد تا مسافت بسیار طوالنی جابه جا شده و انتقال می یابند. این پدیده مخرب طبیعی یکی از پدیده های جوی است که با توجه به خصوصیات فیزیکی و شیمیایی که دارد در کوتاه مدت و دراز مدت آثار و پیامدهای نامطلوبی بر کاهش سطح تولید، اختلال در رشد، کاهش حاصلخیزی خاک، گسترش آفات، بیماریهای گیاهی و هزینه مبارزه با آنها، دامپروری و زنبورداری دارد و منجر به فلج شدن بخش های مختلف صنعت کشاورزی و زیرساخت های اقتصادی و به تبع کاهش راندمان محصوالت کشاورزی، دامی و زنبورداری یک کشور می گردد. از آثار مخرب ریزگرد بر پوشش گیاهی می توان به کاهش فتوسنتز، افزایش تنفس، افزایش دمای برگ، انسداد روزنه ها، کاهش هیدارت روزنه ای و در نهایت کاهش رشد اشاره کرد که در تحقیقات مختلفی به اثبات رسیده است. از چهار دهه پیش تاکنون پدیده ریزگردها در مناطق وسیعی از جهان از جمله نواحی جنوب غرب آسیا، آسیای مرکزی، شمال آفریقا و ... که کمربند گرد و غبار جهانی گفته می شود، به فراوانی دیده شده است. با توجه به افزایش روزافزون ریزگردها و کانون های اصلی تشکیل ریزگردها خصوصا در کشورهای همسایه غربی و مناطق خشک و نیمه خشک، خسارات زیادی به کشاورزان در استان های غربی و جنوبی کشور وارد شده است. رخداد این پدیده بویژه در خاورمیانه و ایران از افزایش قابل توجهی برخوردار شده است. گستردگی مکانی و زمانی این پدیده و عبور آن از ارتفاعات زاگرس موجب نفوذ این پدیده تا مرکز کشور شده است. این پدیده در مناطق غربی ایران نیز یکی از مشکلات زیست محیطی در اتمسفر شهرهاست. استان غربی مورد مطالعه در این تحقیق استان همدان بوده که شهرهای ملایر، نهاوند و تویسرکان در جنوب این استان از ورود ریزگردها بسیار آسیب پذیر هستند. بررسی ها نشان داده که با افزایش میزان گرد و غبار و ریزگردها میزان

کلیدواژه ها:

ریزگردها ، محصوالت کشاورزی ، استان همدان ، گرد و غبار ، محیط زیست