بررسی ارزش حفاظتیو پتانسیل های محیط زیستی تالاب آق گل شهرستان ملایر

استان همدان دارای ۲۷ تالاب است که از این میان پنج تالاب طبیعی و چهار تالاب نیز در بخش شکار ممنوع جای می گیرد. تالاب های آق گل، آبشینه، شیرین سو، پیرسلمان، چم شور و وسج از مهمترین تالاب های استان هستند. مقاله حاضر به بررسی ارزش حفاظتی تالاب آق گل که یکی از تالاب های مهم کشور و بزرگترین تالاب طبیعی استان همدان است پرداخته است. این تالاب یکی از غنی ترین آبگیرهای غرب کشور از دید مواد غذایی برای پرندگان بومی و کوچ رو است و در جنوب شرقی روستای اسالم آباد از توابع شهرستان ملایر و روستای توتل در کنار کوه کت در مرز استان های همدان و مرکزی با وسعتی افزون بر ۸۳۰ هکتار واقع شده است. ارزش این تالاب برای پرندگان آبزی و تولید مثل پرنده هایی مانند آووست و چوب پا بسیار بالاست. آب این پدیده طبیعی از بارش ها، ذوب برف های ارتفاعات، جاری شدن نهرهای فصلی و طغیان رودخانه ی قره چای (در جنوب دشت کمیجان) تامین می شود؛ آبگیری آن نیز از روزهای پایانی آذر ماه آغاز می شود و تا میانه ی خرداد ماه ادامه می یابد. یکی از خطراتی که تالاب آق گل با آن دست به گریبان است برداشت بی رویه از آب های زیرزمینی آن و نیز سدسازی های بسیار و کندن چاه های غیرمجاز است؛ پیامد خشکی آن نیز تولید گرد و غبار، کاهش فراورده های کشاورزی و از میان رفتن پوشش گیاهی تالاب خواهد بود. در این مقاله ویژگی های طبیعی، تهدیدها و پتانسیل های محیط زیستی تالاب آق گل شرح داده شده است. نتایج این بررسی نشان می دهد بخش شدن تالاب میان دو استان مرکزی و همدان و عدم تامین حق آبه، کاهش بارندگی ها و بهره برداری بی رویه از منابع آبی، این تالاب را تهدید می کند لذا با افزایش آگاهی مردم و اقداماتی از جمله ایجاد کمربند سبز پیرامون تالاب، تقویم ارزش های حفاظتی تالاب، فنس کشی و محدود کردن مرز فیزیکی تالاب و مشارکت فعال مردم بومی و محلی و تامین حقابه های قانونی در برنامه های حفاظتی تالاب، می توان در حفظ آن کوشا بود..

کلیدواژه ها:

تالاب آق گل ، ارزش حفاظتی ، محیط زیست ، استان همدان ، پرندگان