روان شناسی تربیتی و روش های کاهش استرس تحصیلی در دانش آموزان

در این پژوهش باهدف بررسی عوامل استرس زای تحصیلی و ارائه راهکارهای کاهش آن بر اساس اصول روان شناسی تربیتی انجام شد. مطالعه حاضر از نوع تحقیقات آمیخته (کمی - کیفی) بود که با مشارکت ۴۰۰ دانش آموز مقطع متوسطه دوم و ۳۰ معلم و مشاور در سال تحصیلی ۱۴۰۴-۱۴۰۳ اجرا شد. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه استاندارد استرس تحصیلی زاجاکوا و مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. یافته های کمی نشان داد ۶۸.۵% دانش آموزان سطح استرس متوسط به بالا را تجربه می کنند، با میانگین نمره ۳.۶۵ از ۵ که مولفه اضطراب امتحان با میانگین ۴.۱۲ بیشترین سهم را داشت. تحلیل کیفی مصاحبه ها چهار عامل اصلی استرس زا را شناسایی کرد: فشار سیستم آموزشی، انتظارات غیرواقعی والدین، ترس از آینده شغلی و کمبود مهارت های مدیریت زمان. نتایج تلفیقی نشان داد عوامل سیستمی (۶۰%) سهم بیشتری در ایجاد استرس نسبت به عوامل فردی (۴۰%) دارند. مقایسه با پژوهش های پیشین حاکی از تشدید نقش فشارهای نهادی در نظام آموزشی ایران بود. این مطالعه بر ضرورت مداخلات چندسطحی شامل اصلاح روش های ارزشیابی، آموزش مهارت های مقابله ای به دانش آموزان و آگاهی بخشی به خانواده ها تاکید دارد. یافته های این پژوهش می تواند مبنای برنامه ریزی سیاستگذاران آموزشی و طراحی مداخلات روان شناختی در مدارس قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

استرس تحصیلی ، روان شناسی تربیتی ، دانش آموزان متوسطه ، مداخلات آموزشی