رابطه قدرت و حقوق در چهارچوب بین المللی

حقوق بین الملل، برخلاف حقوق داخلی، حقوقی نیست که روابط سلسله مراتبی را تنظیم کند. در نظام های حقوقی داخلی، معمولا یک مرجع مرکزی وجود دارد که قوانین را وضع و اجرا می کند، اما در حقوق بین الملل، چنین مرجعی وجود ندارد. در عوض، حقوق بین الملل دارای ماهیت هماهنگی بخش است و بر پایه توافق ها و تعهدات داوطلبانه دولت ها استوار است. در این نظام، دولت ها از حاکمیت برابر برخوردارند و هیچ دولت یا نهادی نمی تواند به طور یک جانبه قواعدی را بر دیگران تحمیل کند. بااین حال، در چنین نظامی که بر پایه برابری استوار است، این تردید وجود دارد که آیا حقوق واقعا وجود دارد یا خیر. برخی از منتقدان استدلال می کنند که در غیاب یک مرجع مرکزی برای اجرای قوانین، حقوق بین الملل نمی تواند به عنوان یک نظام حقوقی واقعی عمل کند. به عبارت دیگر، اگر دولت ها تنها زمانی به قواعد حقوق بین الملل پایبند باشند که با منافعشان همسو باشد، آیا می توان گفت که این قواعد واقعا الزام آور هستند؟ تحلیل های کسانی که حقوق بین الملل را رد می کنند، عمدتا بر دو موضوع متمرکز است: قابلیت اجرایی حقوق بین الملل و منابع آن. ازنظر این منتقدان، حقوق بین الملل فاقد مکانیسم های اجرایی قوی است و بنابراین نمی تواند به عنوان یک نظام حقوقی واقعی عمل کند. علاوه بر این، منابع حقوق بین الملل، مانند معاهدات و عرف، به شدت تحت تاثیر قدرت های بزرگ هستند و بنابراین نمی توانند به عنوان منابعی مستقل و بی طرف در نظر گرفته شوند. این مقاله به بررسی رابطه پیچیده بین قدرت و حقوق در عرصه بین المللی می پردازد و تاکید می کند که حقوق بین الملل نه تنها به عنوان ابزاری برای مشروعیت یابی به قدرت عمل می کند، بلکه خود نیز تحت تاثیر قدرت قرار دارد. درواقع، حقوق بین الملل و قدرت در یک رابطه دوسویه قرار دارند: از یک سو، حقوق بین الملل به قدرت مشروعیت می بخشد و از سوی دیگر، قدرت به حقوق بین الملل شکل می دهد. مقاله ای که به تفاوت های رویکرد حقوق بین الملل کلاسیک و معاصر در مورداستفاده از قدرت می پردازد، این نکته را روشن می کند که حقوق بین الملل ابزاری است که استفاده هدفمند از قدرت را تضمین می کند. در رویکرد کلاسیک، حقوق بین الملل عمدتا به عنوان ابزاری برای تنظیم روابط بین دولت ها در نظر گرفته می شد، اما در رویکرد معاصر، حقوق بین الملل به عنوان ابزاری برای تحقق ارزش های جهانی مانند حقوق بشر، توسعه پایدار و صلح بین المللی نیز عمل می کند.

کلیدواژه ها:

منابع حقوق بین الملل ، قواعد عرف بین المللی ، معاهدات نابرابر ، اجرای نمایندگی در حقوق بین الملل ، قواعد آمره در حقوق بین الملل