وضعیت نیمه استعماری ایران در دوران قاجار: کاملا بر مسئله تمامیت ارضی (با تمرکز بر قرارداد ۱۹۰۷)

دوران قاجار، به ویژه در اوایل قرن بیستم، شاهد تحولات سیاسی و اقتصادی مهمی بود که ایران را در موقعیتی نیمه استعماری قرار داد. قرارداد ۱۹۰۷ میان بریتانیا و روسیه تزاری، با تقسیم مناطق نفوذ در ایران، مسئله تمامیت ارضی و استقلال کشور را به چالش کشید. این پژوهش با هدف تحلیل وضعیت نیمه استعماری ایران در دوران قاجار، به بررسی تاثیر قرارداد ۱۹۰۷ بر تمامیت ارضی کشور و واکنش های داخلی و خارجی نسبت به آن می پردازد. روشن است که بررسی قرارداد فوق و تاثیر آن بر تمامیت ارضی ایران، برای درک ریشه های تاریخی وابستگی های سیاسی و اقتصادی ایران به قدرت های خارجی و همچنین تحلیل نقش این قرارداد در تحولات تاریخی آینده کشور ضروری است. مسئله اصلی این مقاله اینگونه مطرح شده است که قرارداد ۱۹۰۷ چه تاثیری بر تمامیت ارضی ایران در دوران قاجار با توجه به وضعیت نیمه استعماری این کشور داشت؟ یافته های پژوهش حاکی از آن است که قرارداد ۱۹۰۷، ایران را به سه منطقه نفوذ (شمال تحت کنترل روسیه، جنوب تحت کنترل بریتانیا، و منطقه مرکزی به ظاهر مستقل) تقسیم کرد. این توافقنامه که بدون مشورت با دولت ایران منعقد شد، عملا استقلال سیاسی ایران را محدود و تمامیت ارضی آن را تضعیف کرد. این وضعیت علاوه بر تشدید بحران های سیاسی داخلی، منجر به شکل گیری جنبش هایی علیه دخالت های بیگانگان شد. این پژوهش با رویکرد توصیفی- تحلیلی و استفاده از منابع تاریخی و اسناد مرتبط با موضوع انجام شده است. داده ها با بررسی کتاب ها، مقالات علمی، و گزارش های تاریخی تحلیل گردیده اند.

کلیدواژه ها:

ایران قاجار ، قرارداد ۱۹۰۷ ، تمامیت ارضی ، وضعیت نیمه استعماری ، مناطق نفوذ ، استقلال سیاسی ، روسیه تزاری ، بریتانیا