مدح و ستایش در سبک عراقی

یکی از کهن ترین اغراض شعر فارسی مدح و ستایش است. این گونه ادبیات غنایی در مسیر تکامل خود از ابتدای شعر فارسی تا امروز تاثیر زیادی بر صفحه شعر شاعران داشته است. مدح به شعری گفته می شود که در آن شاعر از کسی توصیف یا تحسین یا تمجید کرده باشد. موضوع این رساله، اشعار مدحی تعدادی از سخنوران قرون هفتم، هشتم و نهم هجری قمری است که در سبک شناسی بدان سبک عراقی اطلاق می شود و از لحاظ تاریخی با حمله مغول در سال ۶۱۶ آغاز می شود و با حمله بنیان کن تیمور تا پایان قرن نهم ادامه دارد. حکومت های محلی این دوره عبارتند از: اتابکان سلغری، ملوک شبانکاره، اتابکان لرستان، آل کرت قراختاییان، آل اینجو، آل مظفر، طغا تیموریان، سربداران و مکتب های حروفیه و بکتاشیه و نقطویه، که هرکدام از این حکومت ها در شعر شاعران نقش بسزایی داشته اند. در این پژوهش، به طبقه بندی تحلیلی و بررسی محققانه به موضوع مدح و ستایش پرداخته شده است. مدایح شاعران مورد بحث در سبک عراقی بر اساس تقسیم بندی که در ذیل می آید بررسی، تحلیل و دسته بندی شده است: ۱ - مدایح غیرمذهبی ۲ - مدایح مذهبی ۳ - خودستایی اشعار ذکر شده در دسته بندی فوق بر اساس بسامد و ترتیب تاریخی سال فوت شاعران آمده است. از میان مدایح غیرمذهبی بیشترین مضمون مدحی، جود و بخشش و در مدایح مذهبی بیشترین ستایش به پیامبر اسلام اختصاص دارد. و در خودستایی ها، سخنوری شاعر بیشترین بسامد را دارا است. در کل می توان کمال الدین اسماعیل را سردمدار شعر مدح غیرمذهبی و خواجه کرمانی را به عنوان طالیه دار شعر مذهبی و حافظ را به عنوان شاعر خودستا معرفی کرد.

کلیدواژه ها:

ادبیات غنایی ، سبک عراقی شعر ، مدح و ستایش ، قصیده و غزل