رند در اندیشه حافظ

غزلیات حافظ دارای اصطلاحاتی کلیدی است. یکی از این اصطلاحات کلیدی و برجسته، «رند» است. در نظام فکری حافظ، «رند» همواره به عنوان یک اصطالح محوری بیان شده است، تا جایی که این اصطالح تبادیل با یک اسطوره در نظام فکری در دیوان غزلیات حافظ شده است. در این مقاله کوشیده ایم منظور اصلی از رند را در اندیشه حافظ بیابیم و دایره انسانی آن را مشخص کنیم. پژوهش پیش رو، مطالعه ای نظری است که به شیوه پژوهش کتابخانه ای انجام شده است. محدوده و جامعه مورد مطالعه، دیوان حافظ به تصحیح غنی - قزوینی است که توسط نشر اقبال منتشر شده است. در ابیات متفاوت و متعددی که اصطالح رند در آن آمده است، رند هم به عنوان آدم شرابخواره، عیار، نظرباز، خوب، با، معرفی شده است و هم به عنوان پاکباز، بی ریا، مخلص و حتی ولی اهلل. با توجه به ویژگی هایی که حافظ برای رند برشمرده است، برای حافظ مهم نیست که رند موجود نظارت او، اهاب شریعت ظاهری هست یا خیر، بلکه حافظ در همان دایره فکری ضد ریایی خویش به دنبال انسان بی ریا و پاکباز می گردد. حال می خواهد این انسان پاکباز و بی ریا یک ولی خدا باشد یا یک فرد عادی و عامی و حتی شاراخوار و خو، گذران؛ یعنی مالک و معیار شناخت انسان خود از باد در اندیشه حافظ، بای ریایی و پاکبازی انسان هاست و هر انسانی بی ریا و پاکباز باشد اگر هم اهب رعایت کردن ظاهر شریعت نباشد در نظر حافظ، رند و مورد قبول است.

کلیدواژه ها:

رند ، پیر مغان ، حافظ ، غزلیات ، پاکبازی