پیشگیری از آترواسکلروزیس در کودکان؛ گامی مهم در کنترل بیماری های قلبی عروقی

در جامعه مدرن امروزی مرگومیر ناشی از بیماری های عفونی و سوءتغذیه بسیار کاهش یافته و در مقابل بیماری های مزمن به ویژه تصلب شرایین ۱ و فشارخون بالا به این دلیل که عوارض بسیاری را با خود به همراه دارند به جدی ترین مشکل بهداشتی در کشورهای در حال توسعه و پیشرفته تبدیل شده اند (۱). آترواسکلروزیس به معنای رسوب چربی در دیواره عروق است که سبب سخت شدگی دیواره عروق می گردد، این عارضه در دسته بیماری های عروق کرونر قلب طبقه بندی شده، زمینه ساز بروز بسیاری از بیماری های قلبی - عروقی بوده و سهم عمده ای در بروز ناتوانی در افراد و مرگ زودرس دارد، همچنین هزینه های زیادی را بر قربانیان و سیستم های ارائه خدمات تحمیل می کند (۲). سازمان جهانی بهداشت ۲ (WHO) پیش بینی نموده که بیماری های قلبی - عروقی به مهم ترین عامل مرگ ومیر در دنیا تبدیل خواهند شد (۱). بیماری های عروق کرونر علت عمده مرگومیر در کشور آمریکا بوده و علت نیم میلیون مرگ در سال است (۳). آمارها نشان می دهد این بیماری ها مسئول ۳۵ درصد از مرگها در کشورهای در حال توسعه و ۳۰ درصد مرگها در کشورهای توسعه یافته هستند (۴). فرآیند آترواسکلروزیس از دوران کودکی شروع شده و تحت تاثیر ژنتیک ، رژیم غذایی و سبک زندگی است (۵). بدین معنی که وجود سابقه خانوادگی مثبت ، استعمال سیگار یا در معرض دود آن قرار گرفتن ، بی حرکتی ، مصرف غذاهای ناسالم ، چاقی و دیابت سبب افزایش احتمال ابتلا به این بیماری می گردد (۴). کلسترول بالا، افزایش تری گلیسرید و LDL خون و بالا بودن فشارخون سیستولیک و دیاستولیک نیز از جمله فاکتورهای خطر ابتلا به آترواسکلروزیس می باشند (۶, ۷). این عوامل را می توان به دو دسته عوامل تغییرپذیر و غیرقابل تغییر تقسیم بندی نمود (۸). مطالعات نشان می دهد که از میان عوامل خطر قابل تغییر، اختلالات چربی خون، چاقی و فشارخون بالا از دوران کودکی و نوجوانی شروع می شوند. نتایج مطالعه ای نشان داد که ۵۰ درصد کودکان ۱۲ تا ۱۸ ساله هندی ، کلسترول بالا و ۵/۱ درصد آنها فشارخون بالا داشته اند (۱). کوهستانی و همکاران نیز مطالعه ای را با هدف بررسی وجود فاکتورهای خطر آترواسکلروزیس در کودکان ۳ تا ۱۸ ساله همدانی انجام دادند که نتایج این مطالعه نشان داد که ۲/۲۸ درصد این کودکان کلسترول بالا، ۱/۲۰ درصد تری گلیسرید بالا، ۴/۳ آنها فشارخون بالا داشته و ۷/۲۸ درصد آنها دارای اضافه وزن بودهاند (۳). به علت اینکه آترواسکلروزیس در کودکان و جوانان اکثرا با علائم و تظاهرات بالینی همراه نیست ، اقدامی جهت تعدیل یا کاهش آن انجام نمی شود و این در حالی است که بسیاری از عوامل خطر مهم این اختلال قابل تعدیل و تغییر هستند (۸). از آنجایی که دو دهه اول زندگی زمان شروع عادات مساعد بیماری های قلبی عروقی است و این عادات در طول زندگی روندی رو به رشد را در پیش خواهند گرفت ، آغاز فرآیند آگاهیبخشی به کودکان و نوجوانان در خصوص علل، علائم و راههای پیشگیری از عوامل خطر اینبیماری در این سنین ضروری به نظر میرسد ) ۹ .