تحلیل کاربست نقد فرمی در مورد قرآن با تاکید بر پژوهش های آنگلیکا نویورت

نقد فرمی که پلی میان رویکرد تاریخی و رویکرد ادبی است، یکی از پرکاربردترین روش های فهم قرآن به ویژه در میان خاورشناسان محسوب می شود. در این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی و کتابخانه ای انجام شده، نگارندگان به دنبال درک این مسئله هستند که نقد فرمی برای تحلیل متن قرآن، چه مبانی و نتایجی دارد. آن ها ابتدا به بررسی مفهوم شناسی، هدف و مراحل این روش پرداخته و سپس در مرحله دوم، کاربست این روش در قرآن توسط آنگلیکا نویورت را تبیین می کنند. نویورت در نقد فرمی قرآن به «توجه به وجه شفاهی قرآن»، «جدا کردن واحد و تعیین گونه ادبی» و در نهایت «بازسازی شرایط تاریخی» پرداخته است. در مرحله «جدا کردن واحد و تعیین گونه ادبی»، مرزبندی واحدهای قرآنی از طریق «گونه شناسی آیات» و توجه به «تکرار آیات» انجام می شود. به اعتقاد او، آیات قرآنی به تک بخشی، چندبخشی و آیات با بند پایانی تقسیم می شوند و آیات تک بخشی شامل خوشه سوگندها و نیایش های توحیدی هستند. مرحله «بازسازی شرایط تاریخی» از نظر نویورت، در چهار بخش بازسازی شرایط تاریخی سوره های ابتدایی، میانی مکی، مکی متاخر و سوره های مدنی انجام می شود. کاربست نقد فرمی درباره قرآن می تواند مفید باشد، اما از نقدهای وارد بر این روش می توان به غفلت از پیچیدگی های ایدئولوژیک در زمینه تاریخی متن یا مفروضات مفسران، غفلت از ویژگی های واحدهای ادبی شفاهی طولانی و پیچیده، نداشتن اطلاعات کافی از زمینه اجتماعی متن و شکل گیری فرضیه های بدون دلیل، بی توجهی به تفسیرهای زندگینامه ای یا روانشناختی و غفلت از شکل نهایی متن و نقد بلاغی اشاره کرد.

کلیدواژه ها:

نقد فرمی ، نقد شکلی ، نقد صورت ، قرآن ، آنگلیکا نویورت