نقش خاک ورزی حفاظتی در توسعه پایدار کشاورزی با رویکرد مصرف بهینه انرژی

مصرف بی رویه انرژی در کشاورزی، به عنوان یکی از چالش­های مهم تهدیدکننده محیط­زیست مورد توجه صاحب نظران توسعه پایدار قرار گرفته است. در تولید محصولات کشاورزی، مصرف انرژی مکانیکی رابطه مستقیمی با سیستم­های خاک­ورزی دارد. این مطالعه با هدف بررسی نقش خاک­ورزی حفاظتی بر مصرف بهینه انرژی و توسعه پایدار کشاورزی در تولید گندم آبی در شهرستان میامی انجام شد. اطلاعات مورنیاز از طریق تکمیل پرسش­نامه با مصاحبه حضوری بر پایه ستانده و نهاده جمع­آوری شد. با استفاده از ضرایب هم­ارز انرژی، مقدار انرژی ورودی و خروجی و شاخص­های انرژی محاسبه گردید. بیشترین و کمترین انرژی مصرفی ورودی به ترتیب مربوط به خاک­ورزی رایج (۴۷۸۸۶ مگاژول بر هکتار) و بی­خاک­ورزی (۴۰۴۴۸ مگاژول بر هکتار) بود. در مقایسه با سایر نهاده ها، کود نیتروژن بیشترین سهم انرژی ورودی را در هر سه روش رایج (۳۵%)، کم خاک ورزی (۳۸%) و کاشت مستقیم (۴۱%) به خود اختصاص داد. بعد از کود نیتروژن، انرژی سوخت، آب آبیاری و انرژی الکتریکی بالاترین مقدار را به خود اختصاص دادند. از نظر انرژی سوخت، روش رایج  با ۱۶ درصد از کل در رتبه اول و بی­خاک­ورزی با ۶/۶ درصد در رتبه آخر قرار گرفت. در هر سه روش خاک­ورزی بیش از ۷۵ درصد انرژی مصرفی از منابع تجدیدناپذیر تامین می­شود. نتایج به دست آمده نشان داد که سیستم خاک­ورزی حفاظتی گام مهمی در جهت استفاده بهینه از نهاده­ها و انرژی در تولید گندم است. بعلاوه، توسعه کشاورزی حفاظتی، می­تواند موجب کاهش تولید گازهای گلخانه­ای و خسارات زیست محیطی شده و پایداری تولید را در پی داشته باشد.

کلیدواژه ها:

بهره وری انرژی ، خاک ورزی حفاظتی ، سوخت ، کشاورزی پایدار ، گندم