تاثیر اخته کردن بر عملکرد رشد و ویژگی های کیفی لاشه و گوشت بزغاله های مرخز

هدف: اخته کردن یکی از ابزارهای مدیریتی شناخته شده برای کاهش بروز رفتارهای پرخاشگرانه، رفتارهای جنسی و تسهیل مدیریت دام است. پژوهش های متعددی به بررسی تاثیر اخته کردن گوسفند و گاوهای گوشتی بر بازده تولید و ویژگی های لاشه پرداخته اند. نتایج کلی حاکی از آن است که اخته کردن کاهش بازده رشد و تولید لاشه هایی با محتوای چربی بالاتر- که با افزایش سهم اسیدهای چرب اشباع همراه است- را نتیجه می دهد. در هر حال، تاثیر اخته کردن بر ویژگی های مذکور در بزها تنها در موارد معدودی مورد بررسی قرار گرفته است، در حالی که بزها از نظر ژنتیکی و در مقایسه با دیگر حیوانات نشخوارکننده چربی کم تر و با ترکیب مناسب تری از اسیدهای چرب را در لاشه خود انباشته می سازند. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی اثرات اخته کردن بزغاله های مرخز بر عملکرد رشد و ویژگی های کیفی لاشه و گوشت این حیوانات به انجام رسید. روش پژوهش: به منظور ارزیابی اثرات اخته کردن بر عملکرد رشد، ویژگی های کیفی لاشه و گوشت و ترکیب اسیدهای چرب عضلات longissimus thoracis و semimembranosus، از ۱۶ راس بزغاله نر مرخز (۶/۲±۱/۱۳ کیلوگرم وزن زنده، سن آغازین سه ماهگی) در قالب طرح کاملا تصادفی با دو تیمار و هشت تکرار استفاده شد. بزغاله ها یک هفته پیش از آغاز آزمایش با استفاده از حلقه های لاستیکی اخته شدند. طی دوره ۱۱۹ روزه تغذیه با جیره آزمایشی (تنظیم شده براساس توصیه های انجمن ملی تحقیقات برای نشخوارکنندگان کوچک)، عملکرد رشد بزغاله ها به صورت انفرادی اندازه گیری و ثبت شد. در ادامه، تمامی بزغاله ها کشتار شده و مقدار نمونه کافی از هر دو عضله از نیمه چپ هر لاشه برداشت، در شرایط خلا بسته بندی و تا زمان انجام آزمایش های تعیین ویژگی های کیفی گوشت، شامل فشار برشی، افت پخت، رنگ، آنالیز تقریبی و ترکیب اسیدهای چرب، در دمای ۲۰- درجه سانتی گراد نگهداری شدند. مقدار ۲۴pH، درصد ضایعات خونابه و ظرفیت نگهداری آب در روز پس از کشتار حیوانات اندازه گیری شد. یافته ها: با اخته کردن بزغاله ها میانگین مصرف خوراک و افزایش وزن روزانه کاهش و ضریب تبدیل خوراک افزایش یافت (۰۵/۰P<)، اما ازنظر درصد لاشه سرد، ضخامت چربی پشت و سطح مقطع عضله longissimus thoracis تفاوتی بین تیمارها مشاهده نشد. درصد چربی عضلات براثر اخته کردن بزغاله ها افزایش یافت (۰۵/۰P<)، اما محتوای پروتئین خام عضلات تحت تاثیر اخته شدن بزغاله ها قرار نگرفت. اخته کردن بزغاله ها تاثیری بر ۲۴pH، درصد ضایعات خونابه، ظرفیت نگهداری آب و فشار برشی عضلات مذکور نداشت، اما کاهش درصد افت پخت در عضله longissimus thoracis را سبب شد (۰۵/۰P<). شدت روشنی و درجه زردی رنگ گوشت مقادیر مشابهی را در عضلات بزغاله های اخته شده با گروه اخته نشده نشان داد، اما درجه قرمزی رنگ گوشت در عضلات بزغاله های اخته شده کاهش یافت (۰۵/۰P<). ترکیب اسیدهای چرب عضله longissimus thoracis بزغاله های اخته شده تفاوتی با گروه شاهد نشان نداد و در رابطه با عضله semimembranosus نیز تنها تغییراتی جزئی در حد کاهش درصد اسیدهای چرب cis ۱۴:۱C و ۳cis ۱۸:۳C مشاهده شد (۰۵/۰P<). نتیجه گیری: براساس نتایج حاصل، اخته کردن بزغاله های مرخز علاوه بر افت عملکرد رشد و بازده خوراک، به واسطه افزایش محتوای چربی داخل عضلانی، سبب کاهش کیفیت گوشت می شود.

کلیدواژه ها:

اخته کردن ، اسید چرب ، بزغاله مرخز ، عملکرد ، کیفیت گوشت