شهر اسلامی در چالش با مدرنیته از دیدگاه مکتب ساخت گرایی

مطالعات مربوط به شهر اسلامی به دلیل گستردگی موضوع و تنوع مصادیق آن، از مباحث چالش برانگیزی است که ذهن بسیاری از پژوهشگران را به خود مشغول کرده است. قدمت شهرهای اسلامی و ایجاد تغییرات آشکار در آنها در طول زمان از یک سو و گستردگی جغرافیایی و تنوع محیط طبیعی جهان اسلام از سوی دیگر،  موجب شده ابهامات زیادی در این حوزه به وجود آید. پژوهش پیش رو با مطالعه متون و مقالات علمی محققین داخلی و خارجی در رابطه با شهرهای اسلامی و مدرنیسم انجام شده است تا به پرسش های شهر اسلامی چیست؟ و چه سیر تحولی را طی کرده است؟  پاسخ دهد. نویسنده کوشیده است موانع تحقق شهر اسلامی را در دنیای امروز و در رویارویی با  «جهانی شدن فرهنگ» و «لیبرالیسم اقتصادی»، با تاکید بر دیدگاه ساختارگرایان بررسی نماید. پژوهش انجام شده در نهایت به این نتیجه رسیده است که مطالعات در حوزه شهرهای اسلامی به این دلایل نتایج درخشانی به همراه نداشته است: گستردگی بستر جغرافیایی شهرهای اسلامی؛ شرایط خاص دوره های مختلف تاریخی؛ دیدگاه های مختلف پژوهشگرانی که از نگاه تاریخی، جامعه شناسی، جغرافیا، الهیات، سیاست، شهرسازی و غیره به این موضوع پرداخته اند. براین اساس می توان مدعی شد هرگونه پژوهش درباره شهرهای اسلامی در عصر حاضر، بدون توجه به تحولات دوران مدرنیته و جهانی شدن فرهنگ و اقتصاد، به نتایج مطلوبی منتهی نخواهد شد.

کلیدواژه ها:

شهرشناسی ، شهر اسلامی ، نظریه های شهری ، مکتب ساختار گرایی