هنر صنعت سفال در مثل های مازندرانی (مطالعه موردی: بررسی کوزه در ضرب المثل های مازندرانی)

پیشینه هنر صنعت سفالگری در مازندران به هزاره هشتم پیش از میلاد میرسد و سطح گستردگی و پراکندگی این فن را میتوان در جایجای این استان مشاهده کرد. کوزه یکی از بایستهترین فراوردههای سفالی است که بیشتر با هدف رفع نیازهای ضروری زندگی روزمره تولید و تکثیر میشود. یکی از راههای مطالعه فرهنگ جوامع، بررسی ادبیات عامه (فولکوریک) بهویژه ادبیات شفاهی آن جامعه، خاصه مطالعه ضربالمثلهاست. جستار حاضر که با روش توصیفی تحلیلی و با بهرهگیری از امکانات کتابخانهای نوشته شده است، میکوشد تا به بررسی کارکرد «کوزه» (کلا، پیلک یا پلیکا و گمی در زبان مازندرانی) در ضربالمثلهای مازندرانی و نوع مواجهه مردم این استان با آن فراورده سفالین از منظر هنری ادبی بپردازد. نتایج این جستار نشان میدهد که وجود ضربالمثلهای ساختهشده از کوزههای سفالی، با لهجههای مختلف (از شرق تا غرب استان مازندران) نشانگر حضور و وفور این محصول هنری و کاربردی در سراسر استان است. همچنین بررسی مثلهای مازندرانی که عمدتا موجز و دولختیاند، نشان میدهد که آفرینندگان امثال علاقهای به ذکر جنس و نوع خاک و همچنین به تکنیک ساخت و پرداخت (طرحها، تصویرها، رنگها، نقشها و لعابها) کوزهها ندارند و بهجای آن، تاکید و تمرکز را خود برای تولید مفاهیم، بیشتر بر محور همنشینی کوزه با دیگر عناصر (غالبا مایعات و غلات) که در دل آن ریخته میشده، نهادهاند.

کلیدواژه ها:

Proverb ، pottery ، jar ، kola ، pilak ، gemi ، ضرب المثل ، سفال ، کوزه ، کلا ، پیلک ، گمی