مفهوم شورش در اندیشه سیاسی ایران باستان: تحلیل محتوای کتیبه بیستون

سال انتشار: 1403
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 62

فایل این مقاله در 25 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_TRS-2-4_002

تاریخ نمایه سازی: 22 اسفند 1403

چکیده مقاله:

از نخستین روزهای سیاست ورزی در ایران، شورش و دگرگونی سیاسی یکی از مقولات مهم اندیشه و عمل سیاسی بوده است. هرچند واژه انقلاب واژه ای مدرن است و به همین دلیل در عنوان از واژه شورش استفاده شده؛ ولی نوع کنشی که برای براندازی یک رژیم سیاسی انجام می شد شباهت زیادی با مفهوم انقلاب امروزی دارد. در ایران باستان به عنوان یکی از باسابقه ترین تمدن ها و دولت ها، مقوله دگرگونی سیاسی یا شورش نقش مهمی داشته است. با نگاهی به نخستین شورش تاریخ ایران که در دوره هخامنشی رخ داد می توان اهمیت مقولات سیاسی مهمی چون شورش را در ایران قدیم نشان داد. هدف این مقاله نشان دادن نقطه های آغازین درباره مقوله دگرگونی سیاسی در تاریخ ایران قدیم از خلال بررسی یکی از مهم ترین متون دوره هخامنشی یعنی سنگ نوشته بیستون است. روش این مقاله تحلیل محتواست و می کوشد تا از طریق تحلیل محتوای کیفی یکی از متون اثرگذار این دوره که نقش مهمی در تفکر سیاسی ایرانیان داشته، مقوله دگرگونی یا به تعبیر امروزی انقلاب را از خلال آن استخراج و تحلیل کند. یافته مقاله آن است که اولا مفهومی به نام «خویشکاری» مهم ترین مبنای نظری نظم سیاسی و اجتماعی ایران قدیم بوده است؛ ثانیا نظم بوروکراتیک هخامنشی از مبانی مشروعیت سه گانه الهی، نژادی و کارکردی برخوردار بود؛ ثالثا درنتیجه خدشه بر این مبانی، هرم حاکمیت دچار تفرقه و شورش شد؛ رابعا دستگاه ریشه دار دولت توانست ایالت های شورشی را مهار و شاه جدید را به قدرت برگرداند و شورش را در بلندمدت ناکام گذارد. نتیجه این بررسی آن است که هرگاه خویشکاری در جامعه دچار اختلال شود، ثبات به هم خورده و جامعه با شورش، نافرمانی و انقلاب روبه رو خواهد شد، پدیده ای که در طولانی ترین ادوار ایران باستان نیز لباس واقعیت به تن کرد.

نویسندگان

شجاع احمدوند

استاد علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آذرنگ، عبدالحسین (۲۰۱۳). بیستون. دانشنامه جهان اسلام. تهران: بنیاد دایره ...
  • آلتوسر، لوئی (۱۳۸۷). ایدئولوژی و ساز و برگ های ایدئولوژیک ...
  • ادی، ساموئیل کندی (۱۳۴۷). آیین شهریاری در شرق. ترجمه فریدون ...
  • افلاطون (۱۳۷۴). جمهور، ترجمه فواد روحانی، تهران: شرکت انتشارات علمی ...
  • ایرسا (۲۰۲۱) . متن کامل کتیبه بیستون و رمزگشایی ازآن ...
  • بارتولد، واسیلی ولادیمیروویچ (۱۳۸۶). تذکره جغرافیای تاریخی ایران. ترجمه حمزه ...
  • بشیریه، حسین (۱۴۰۲). انقلاب و بسیج سیاسی. تهران: انتشارات دانشگاه ...
  • جی آسانا، جاماسب (گردآورنده) (۱۳۷۱). متون پهلوی. ترجمه سعید عریان، ...
  • خرمشاهی، سید ضیاء الدین (۱۳۷۵). کتاب سبز، بانک اطلاعات استان ...
  • رضایی راد، محمد (۱۳۸۹). مبانی اندیشه سیاسی در خرد مزدایی. ...
  • فردوسی، ابوالقاسم (۱۳۹۴). شاهنامه: از پادشاهی لهراسب تا پایان پادشاهی ...
  • قریشی، امان الله (۱۳۸۹). ایران نامه. تهران: انتشارات هرمس.. ...
  • کوهن، آلوین استانفورد (۱۴۰۱). تئوریهای انقلاب. ترجمه علی رضا طیب، ...
  • گزنفون (۱۴۰۲). سیرت کوروش کبیر. ترجمه غلامعلی وحید مازندرانی، تهران: ...
  • مجتبایی، فتح الله (۱۳۵۳). شهر زیبای افلاطون و شاهی آرمانی ...
  • مینوی خرد (۱۳۶۴) ترجمه احمد تفضلی، تهران: نشرتوس، چاپ دوم.. ...
  • ولف، مارینا نیکولایونا (۱۳۹۴). فلسفه یونانی متقدم و ایران باستان. ...
  • ویسهوفر، یوزف (۱۳۸۲). ایران باستان از ۵۵۰ پ.م. تا ۶۵۰ ...
  • هولستی، ال. آر. (۱۳۹۱). تحلیل محتوا در علوم اجتماعی و ...
  • Bauman, Richard A. (۲o۱۲). Human Rights in Ancient Rome. Routledge,. ...
  • Collins, John J. & Manning, J.G. ed. (۲۰۱۶). Revolt & ...
  • Finer, S. E. (۱۹۹۷). The History of government. Volume I, ...
  • Heather, Peter (۲۰۰۵). The Fall of the Roman Empire: A ...
  • Hooykaas, Reijer (۲۰۰۰). Religion & the Rise of Modern Science. ...
  • Krippendorff, K. (۲۰۰۴). Content Analysis: An Introduction to Its Methodology ...
  • Lloy, d Alan. B. (۲۰۱۴). Ancient Egypt: State & Society. ...
  • Marrow, John (۲۰۰۵). History of Western Political Thought. London: Palgrave ...
  • Plato- Alcibiades I, Translated by Benjamin Jowett: http: www. Ancienttexts. ...
  • Syme, Ronald (۲۰۰۲). The Roman Revolution. OUP Oxford Publisher ...
  • نمایش کامل مراجع