اجتهاد اخلاق گرا؛ طرحواره تاثیر آموزه های اخلاقی بر استنباط فقهی

در دوران معاصر - به دلیل قرابت فقه و اخلاق اسلامی - نحوه اثرگذاری این دو علم بر یک دیگر مورد توجه اندیشمندان قرار گرفته است. در پژوهش حاضر از طریق بررسی تاثیرات علم اخلاق بر استنباط احکام فقهی، در پی معرفی طرح جدیدی از تاثیرگذاری آموزه های اخلاقی بر استنباط فقهی با عنوان «اجتهاد اخلاق گرا» هستیم. اجتهاد اخلاق گرا، طرحی است که در آن استنباط فقهی در کنار رفتار به ملکات و ویژگی های درونی نیز توجه می شود. در این سبک اجتهاد، هدف «علم فقه» دستیابی به سعادت انسان است و نه صرف یافتن حجت. در این طرح، فقیه باید به چارچوب کلی اخلاق عقلانی، اخلاق حرفه ای اجتهاد و اخلاق باور فقهی بپردازد و به لوازم آن متعهد باشد، در حوزه موضوعات فقهی، موضوعات جدیدی را مورد توجه قرار داده و موضوعات پیشین را با توجه به انسان شناسی عمق بخشد، در حوزه احکام استنباطی نیز به قرائن و قواعد اخلاقی که معمولا مورد غفلت واقع می شود، توجه کند. اجتهاد اخلاق گرا طرحی برای دستیابی به هماهنگی هر چه بیشتر میان احکام فقهی و احکام اخلاقی و استنباطات فقهی قابل دفاع به لحاظ اخلاقی است.

کلیدواژه ها:

فقه و اخلاق ، تاثیرات اخلاق ، اجتهاد اخلاق گرا ، استنباط احکام ، فضیلت گرایی.