توسعه کارآفرینی کسب وکارهای صندوق های اعتبارات خرد زنان روستایی شهرستان مرودشت

چکیده مبسوط مقدمه و هدف: نقش زنان روستایی در اقتصاد روستا و توسعه جوامع کشاورزی در جهان پذیرفته شده است. توسعه کارآفرینی راهکاری است که می تواند جامعه زنان روستایی را به‎سمت بهره وری و خوداتکایی سوق دهد. توانمندسازی اقتصادی زنان روستایی موجب استقلال ایشان در تصمیم گیری ها و بهبود وضع معیشت خانوار خواهد بود. کارآفرینی روستایی به جنبه هایی از اشتغال و درآمدزایی در جامعه روستایی اشاره دارد که عمدتا از فعالیت های کشاورزی و بومی روستا سرچشمه می گیرد. کارآفرینی، مجموعه تلاش های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است که موجب میشود وضعیت اشتغال و درآمد در یک جامعه بهبود یابد. کارآفرینی موجب پایداری بلندمدت اقتصادی و اجتماعی شده و تابآوری و رقابت پذیری را افزایش میدهد. مطالعه حاضر با هدف شناسایی تعیین کننده های توسعه کارآفرینی کسب وکارهای صندوق های اعتبارات خرد زنان روستایی شهرستان مرودشت استان فارس انجام شد زیرا مسئله معیشت پایدار در خانوارهای روستایی به عنوان یکی از چالش های توسعه روستایی مطرح است و می تواند از آسیب های وارد شده مانند مهاجرت روستاییان جلوگیری کند. در مطالعه حاضر بر توسعه روستایی مشاغل خانگی زنان عضو صندوق های اعتبارات خرد با نقش میانجی چرخه عمر کسب وکارها تمرکز شد. چرخه عمر کسب وکار به‎طور خلاصه، مراحل بروز تا افول یک کسب وکار را به مانند یک موجود زنده نشان می دهد که در هر مرحله می توان با اجرای راهکارهای مناسب، انحلال یک کسب وکار را به تاخیر انداخت و به رشد و توسعه آن کمک کرد. متغیرهای متفاوتی چون ویژگی های شخصیتی، فضای کسب وکار و سیاست های دولتی در پژوهش حاضر مطرح و اثر آن بر توسعه کارآفرینی سنجیده شد و در پایان، راهکارهای سیاستی و کاربردی طبق نتایج برای منطقه مورد مطالعه ارائه گردید. مواد و روش ها: تحقیق کاربردی به شیوه توصیفی و انجام شد. روش تحقیق به‎صورت پیمایش و ابزار تحقیق، پرسشنامه‎ای نیمه ساختارمند شامل سئوالات باز و بسته بود. روایی پرسشنامه با نظر استادان کارآفرینی دانشگاه شیراز و پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ مورد سنجش قرار گرفت. جامعه مورد مطالعه تعداد ۳۷۵ واحد کسب وکار خانگی عضو صندوق های اعتبارات خرد شهرستان مرودشت بود. روش نمونه گیری به‎صورت تصادفی طبقه ای با روش انتساب مناسب بود به این صورت که ابتدا پنج فعالیت کسب وکار گلخانه، صنایع تبدیلی، باغداری، دامداری و مرغداری به عنوان طبقات تحقیق مشخص شد و سپس بر اساس جدول گرجسی و مورگان از بین طبقات، تعداد ۱۹۰ نفر به‎صورت تصادفی با انتساب متناسب و به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای پردازش اطلاعات و استنتاج نتایج توصیفی و استنباط آماری از نرم افزار SPSS۲۶ و برای نتایج تحلیل مسیر از نرم افزار Amos۲۴ استفاده شد. یافته ها: بر اساس تحلیل همبستگی پیرسون، متغیرهای سیاستحمایتی، سیاست تشویقی، مهارت های مدیریتی، استقلال طلبی، توفیق طلبی، ریسک پذیری، آموزش خودگردان، حمایت خانوادگی، تعداد نیروی کار، میزان سرمایه گذاری اولیه و میزان سودآوری رابطه مثبت و معنادار با چرخه عمر کسب وکار دارند. همچنین متغیرهای چرخه عمر، سیاست حمایتی، سیاست تشویقی، سیاست مشاورهای، مهارت های مدیریتی، استقلال طلبی، توفیق طلبی، ریسک پذیری، آموزش خودگردان، حمایت خانوادگی، تحصیلات، تعداد نیروی کار، میزان سرمایه گذاری اولیه و میزان سودآوری رابطه مثبت و معنادار با توسعه کارآفرینی دارند. طبق یافته های مدل تحلیل مسیر، تاثیر متغیرهای چرخه عمر، سیاست تشویقی، مهارت های مدیریتی، استقلال طلبی، مرکز کنترل و توفیق طلبی بر توسعه کارآفرینی معنادار است و بیشترین شدت تاثیر بر متغیر توسعه کارآفرینی مربوط به متغیر استقلال طلبی است. نتیجه گیری: برای شناسایی تعیین کننده های توسعه کارآفرینی زنان روستایی عضو صندوق های اعتبارات خرد زنان روستایی شهرستان مرودشت، متغیرهای شناخته شده پژوهش با استفاده از روش های آماری و تحلیل مسیر مورد سنجش قرار گرفتند. بر مبنای یافته های پژوهش، استقلال طلبی زنان بیشترین تاثیر را بر توسعه کارآفرینی آنان دارد که نشانگر اهمیت ویژگی های شخصیتی زنان در کسب وکار و توسعه آن است. این یافته نشان می دهد که عوامل فردی و شخصیتی زنان برای توسعه کارآفرینی مشاغل ایشان مهم است؛ بنابراین توجه به ویژگی های شخصیتی ایشان به‎خصوص انگیزه دادن به آنها برای اینکه بتوانند سرنوشت کسب وکار خود را در دست بگیرند اهمیت دارد. استقلال طلبی به زنان کمک می کند که در مورد ماندن در کسب وکار و یا رهاکردن آن در صورت مساعد نبودن شرایط، تصمیم بگیرند. برگزاری دوره های مشاوره روان شناختی و استفاده از سازمان های متولی برای برگزاری کلاس های انگیزشی، بحث و مشاوره همگانی و آگاهی رساندن به زنان برای شناسایی جایگاه واقعی اجتماعی و اقتصادی خود برای بالابردن عزت نفس ایشان پیشنهاد می شود. همچنین نتایج مدل تحلیل مسیر نشان داد چرخه عمر کسب وکارها که یک ویژگی منحصربه فرد برای تمام مشاغل است، بر روی توسعه کارآفرینی افراد اثر مستقیم دارد. پیشنهاد می شود مراحل چرخه عمر مشاغل زنان شناسایی شود تا بتوان با ایجاد آموزش های مناسب در هر مرحله از چرخه عمر، فعالیت کارآفرینی زنان را توسعه داد و از انحلال زودهنگام و یا ناخواسته مشاغل خانگی جلوگیری کرد. آموزش مهارت های مدیریتی به زبان ساده، مشاوره با زنان در مورد فضای اقتصادی کسب وکار ایشان، ساماندهی و ارتباط بین گروه های شغلی برای استفاده از تجارب دست اول یکدیگر و همچنین، ایجاد هاب کارآفرینی روستایی برای کشف ایده های ناب و توسعه کارآفرینی در بین زنان از راهکارهای پیشنهادی خواهد بود.

کلیدواژه ها:

Business Life Cycle ، Entrepreneurship ، Managerial Skills ، Structural Equation Modeling (SEM) ، توسعه کارآفرینی ، چرخه عمر ، زنان روستایی ، مهارت های مدیریتی ، مدل معادلات ساختاری