بررسی اثر چشمه های قیر ماماتین بر پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب رودخانه اعلاء شهرستان رامهرمز

زمینه و هدف: رودخانه ­ها یکی از منابع طبیعی اصلی برای انسان و نقش بسیار مهمی در زندگی انسان دارند. این تحقیق با هدف بررسی پارامترهای فیزیکی و شیمیایی ناشی از ورود لایه های قیر در چشمه ­های قیرماماتین بر روی آب رودخانه اعلاء شهرستان رامهرمز انجام شد. مواد و روش ­ها: در این پژوهش بازه مورد مطالعه رودخانه اعلاء از محل خروج این رود از تنگ چویل آغاز و در محل ارتباط رودخانه اعلاء با رودخانه مارون ختم می شود که ۵ ایستگاه مطالعاتی انتخاب شد. نمونه های آب بر اساس روش استاندارد انجمن بهداشت محیط آمریکا تهیه شدند. نمونه ­های آب به صورت سیستماتیک و برنامه ریزی شده از هر ایستگاه با ۳ تکرار در فصل تابستان (تیر ماه) و فصل زمستان (بهمن ماه) سال ۱۴۰۲ جمع آوری شدند. به عبارت دیگر در مجموع از ۵ ایستگاه با ۳ تکرار در دو فصل سال، ۳۰ نمونه آب تهیه گردید. یافته ­ها: میانگین مربعات و مجموع مربعات تجزیه و تحلیل واریانس (ANOVA) داده ها نشان داد در آب رودخانه اعلاء اختلاف معنی­داری در غلظت pH (P= ۰/۸۷۳)، هدایت الکتریکی (P= ۰/۹۴۳)، BOD (P= ۰/۲۹۷)، COD (P= ۰/۹۲۸)، DO (P= ۰/۸۹۳)، TSS (P= ۰/۷۳۹)، فسفات (P= ۰/۳۵۵)، سختی کل (P= ۰/۲۱۲) و کدورت (P= ۰/۵۴۰) مشاهده نشد (P>۰/۰۵). در فصل زمستان هدایت الکتریکی (µs/cm ۲۱۶۳/۳۵) و TDS (ppm ۹۸۰/۱۶) در ایستگاه ۴ بالاتر از ایستگاه های دیگر بودند (P<۰/۰۵) و COD (ppm ۶۳/۵۶) و TSS (ppm ۴۱) در ایستگاه ۱ بالاتر از ایستگاه­های مورد مطالعه رودخانه اعلاء به دست آمدند (P<۰/۰۵). در فصل تابستان هدایت الکتریکی (µs/cm ۱۹۴۱/۴۴)، شوری (ppm ۳۵۲/۵۶)، COD (ppm ۴۳)، BOD (ppm ۱۹/۶۳) و TDS (ppm ۱۲۴۲/۶۳) در ایستگاه پنجم نسبت به سایر ایستگاه­های مورد مطالعه رودخانه اعلاء بالاتر بودند (P<۰/۰۵). نتیجه­ گیری: با توجه به مقایسه مقادیر پارامترهای کیفی آب با استانداردهای ایران و سازمان بهداشت جهانی می­توان چنین بیان کرد که آب رودخانه اعلاء برای مصارف کشاورزی، باغبانی، آبزی ­پروری و خانگی مناسب می­ باشد، اما برای مصرف آشامیدنی مناسب نمی باشد.

کلیدواژه ها:

water quality ، chemical properties of water ، physical parameters of water ، Alla River. ، کیفیت آب ، خصوصیات شیمیایی آب ، پارامترهای فیزیکی آب ، رودخانه اعلاء.