ارزیابی ریسک سلامت ناشی از فلزات سنگین در گرد و غبار خیابانی شهری (مطالعه موردی: شهر برازجان)

زمینه و هدف: از آنجایی که آلودگی هوا همواره یکی از مشکلات مهم بشری بوده و اثرات حاصل از گردو غبار آن بر روی جوامع انسانی مشهود می باشد، لذا تحقیق حاضر با هدف تعیین غلظت فلزات سنگین گردوغبار در منطقه شهری برازجان و با ارزیابی ریسک سلامت ساکنین این شهر انجام شد. مواد و روش ها: این پژوهش در فصل تابستان سال ۱۴۰۰، با جمع آوری گرد­وغبار از سطح خیابان های اصلی شهر برازجان به صورت تصادفی انجام شد. نمونه ها پس از جمع آوری از سطح خیابان، خشک و الک شدند و پس از آماده ­سازی به روش انحلال توسط چهار اسید ­­(HCl:HNO۳:HF:HClO۴, ۳:۱:۳:۱) هضم اسیدی، توسط دستگاه طیف سنجی جفت­شده القایی(ICP-MS)  آنالیز گردیدند. بعد از تعیین غلظت فلزات سنگین، ارزیابی ریسک سلامت آن­ها در گروه­های کودکان و بزرگسالان از سه مسیر بلع، استنشاق و تماس پوستی صورت پذیرفت. یافته ها: در این تحقیق، میانگین غلظت فلزات مس (۵۸/۴)، روی (۱۷۸/۰۶)، آهن (۱۴۶۹۴/۸۶)، نیکل (۳۰/۰۳)، کروم (۵۵/۷۳)، کادمیوم (۰/۲۳)، سرب (۶۰/۵۳) و آرسنیک (۳/۸۸) میلی­ گرم بر کیلوگرم تعیین شد. در ضمن، نتایج ارزیابی ریسک سلامت نشان می­دهد که میزان ریسک سلامت غیرسرطانی (HI) فلزات در گروه کودکان بین ۱-۱۰ تا ۳-۱۰ و در بزرگسالان بین ۲-۱۰ تا ۴-۱۰ می باشد )۱>(HI، و مقدار سرطان­زایی (CR) این فلزات در محدوده ۵-۱۰ تا ۱۱-۱۰ قرار دارد. نتیجه گیری: به­ طور کلی، میزان ریسک سلامت غیرسرطانی و همچنین ارزیابی ریسک سرطانی در دو گروه کودکان و بزرگسالان در محدوده بی­خطر قرار دارد، همچنین مقدار سرطان­زایی فلزات کروم و نیکل در محدوده با آلودگی تحت کنترل (۴-۱۰ تا ۶-۱۰) می باشد و خطر قابل توجهی از نظر بیماری­های سرطانی، سلامت ساکنین را تهدید نمی کند.

کلیدواژه ها:

Street dust ، Heavy metals ، Carcinogenic risk assessment ، Borazjan city. ، گردوغبار خیابانی ، فلزات سنگین ، ارزیابی ریسک سرطانی ، شهر برازجان.