انعکاس اخلاق در حقوق ایران: جایگاه اخلاق و حسن نیت در اجرای قرارداد

زمینه: اخلاق و حقوق در ویژگی های مهمی مشترک هستند. هر دو مبتنی بر هنجار ها هستند و مشخص می کنند اوضاع چگونه باید باشد. اصول اخلاقی، ارزش­های بنیادینی هستند که بر پایه شناخت هنجارها و اعتقادات، مورد قبول اکثریت جامعه واقع شوند. حسن نیت مفهومی است اخلاقی که اشخاص را به اعمال خیر توام با نیت نیکو دعوت می کند و آنان را از سوء نیت و اقدامات شریرانه باز می دارد. اخلاق در خانواده افعال وصفاتی چون انصاف، اعتماد، وفاداری، صداقت، اخلاص و... جای می گیرد. امروزه این ارزش اخلاقی جایگاهی شگرف در عرصه حقوق و قواعد اجتماعی کسب کرده و قانونگذاران را به سوی تدوین قوانین بر مبنای حسن نیت هدایت کرده است. از این رو در پژوهش حاضر محققان سعی کردند انعکاس اخلاق در حقوق ایران را در زمینه جایگاه اخلاق و حسن نیت در اجرای قرارداد مورد بحث قرار دهند. نتیجه گیری: تاثیراخلاق در وضعیت حقوقی اشخاص و بالاخص قراردادها، بحثی است که در وضع کنونی محتوای بسیاری از مقالات و کتب حقوقی را به خود اختصاص داده است. اجرای با اخلاق قرارداد لازمه مفاد تراضی است و رفتار مغایر با اخلاق با اصل الزام­آور بودن قرارداد ناسازگار است و بر همین اساس، اصل احترام به قراردادها را باید همواره در ارتباط با قاعده اخلاق مورد توجه و بررسی قرار داد. لذا نه تنها متعهد قرارداد باید در اجرای قرارداد حسن نیت و اخلاق داشته باشد، بلکه هر یک از متعاهدین باید به سهم خود سعی کند تا تعهدات به بهترین نحو اجرا شود. در واقع، قاعده لزوم اخلاق در اجرای قرارداد، نتیجه پیوند حقوق و اخلاق است و بنا بر رعایت همین پیوند دو طرف باید در برابر هم با اخلاق رفتار کنند و بر همین اساس، اجرای قرارداد را بخواهند.

کلیدواژه ها:

Ethics ، Good faith ، Commitment ، Compensation ، Contract implementation ، اخلاق ، حسن نیت ، تعهد ، جبران خسارت ، اجرای قرارداد.