نگاهی به عدالت آموزشی در مدارس ایران

آموزش و شاخص های آن به عنوان یکی از مهم ترین مولفه های توسعه، با ایفای نقش اساسی و سرنوشت ساز خود، در روند توسعه همه جانبه نقش بسیار محوری دارند. از این رو، توزیع عادالانه و برابری فرصت های آموزشی در بعد کالن نوعی نگاه انسان گرایانه را با خود همراه دارد و از اهداف اساسی هر جامعه محسوب می شود. پژوهش حاضر یک مطالعه مروری روایتی می باشد که در تدوین آن از جستجوهای اینترنتی با استفاده از موتورهای جستجوگر کلیدواژه ها برابری آموزشی، نابرابری آموزشی و عدالت آموزشی در پایگاه داده های معتبر از جمله مگیران، پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، ایرانداک، مجالت تخصصی نور و موتور جستجو گوگل اسکوالر استفاده شده است؛ و برای جستجوی کتابخانه ای از کتاب ها، پایان نامه ها، نشریات منتشر شده از سال ۱۳۸۰ تا ۱۴۰۱ (فارسی) و مقالات التین از سال ۱۹۸۰ تا ۲۰۲۲ استفاده شده است که تعداد آن ها بیش از ۵۰ منبع بود که به دلیل همپوشی بسیار زیاد منابع با هم ۲۷ منبع به عنوان منابع اصلی انتخاب و مورد تحلیل اسنادی قرار گرفت. یافته ها نشان داد عوامل و فاکتورهای بسیاری در برقراری عدالت آموزشی در مدارس کشور موثر هستند، از جمله مساوات در توزیع منابع مالی و انسانی، مشارکت دادن ذینفعان در امور آموزشی و آگاه کردن آن ها از برنامه ها، فضای آموزشی متناسب با اهداف آموزشی، انتخاب محتوای درسی متناسب با نیازهای فراگیران، توجه به اصل شایسته ساالری در استخدام مربیان و انتخاب مدیران و.... در برقراری عدالت آموزشی مدارس نقش دارند. لذا محققان نتیجه گرفتند عوامل و فاکتورهای بسیاری از جمله اختصاص نیروی انسانی متبحر به تمامی مدارس کشور، فضای آموزشی متناسب با نیاز و فرهنگ مردمان هر منطقه، تخصیص عادالنه امکانات و منابع آموزشی و.... در برقراری عدالت آموزشی در مدارس دخیل هستند که سیاست گذاران این امر مهم بایستی به درستی این فاکتورها را شناسایی کنند چرا که اگر عدالت آموزشی در محیط های یاددهی-یادگیری برقرار باشد؛ انصاف و برابری در آموزش و امکانات، دسترسی به محیط های آموزشی، انگیزه و امید به تحصیل و ... بیشتر می شود.

کلیدواژه ها:

عدالت آموزشی ، برابری آموزشی ، مدارس ، ایران