بررسی تطبیقی شرایط صحت نماز (طهارت ظاهری و باطنی) در عرفان با محوریت حدیقه الحقیقه و شریعه الطریقه سنایی و مثنوی معنوی

نماز از جمله عالی ترین آموزه های دینی، اخلاقی و تربیتی در آثار و اشعار عارفان پارسی گوی به شمار می رود که نمود گسترده ای نیز در ادبیات دینی و عرفانی بر جای نهاده است. متون منظوم عرفانی مملو از زیباترین و عاشقانه ترین تعابیر در خصوص نماز است که از سوی سرایندگانشان به عاریه گرفته شده تا از طریق تعالیم عرفانی آن را بر فطرت پاک انسانی عرضه و از این طریق به تاثیر مطلوب خود بر مخاطب دست یابند. سنایی غزنوی(د.۵۴۵ق.) و جلال الدین محمد بلخی(د.۶۷۲ق.)، مشهور به مولوی از جمله این عارفان به شمار می روند. سنایی در اثر مشهورش، حدیقه الحقیقه و شریعه الطریقه (فخری نامه) فصلی را به نماز اختصاص داده است. در اثر بزرگ مولوی، مثنوی معنوی نیز به دفعات از نماز یاد شده است. بررسی رویکرد عارفان مذکور در بیان شرایط صحت نماز به عنوان نمونه ای شاخص از تفکر عرفانی پارسی زبانان سده ششم و هفتم هجری، مساله پژوهش حاضر است که با عنایت به دو اثر مشهور آنها حدیقه الحقیقه و مثنوی معنوی به روش مقایسه ای و تطبیقی انجام شده است. دستامد تحقیق حاکی از آن است که سنایی و مولوی، با اتکای بر تمثیل و حکایت، کوشیده اند تا شرایط و کیفیت صحیح نماز را از ابعاد مختلف مورد مداقه و آموزش قرار دهند.

کلیدواژه ها:

نماز ، طهارت ، عرفان ، حدیقه الحقیقه سنایی غزنوی ، مثنوی معنوی مولوی