ریزجانداران سودمند حل کننده فسفات: تنوع و مکانیسم محلول سازی فسفات ها برای گیاه (مقاله مروری)

فسفر (P) یکی از مواد مغذی ضروری گیاه بوده و از نظر اهمیت پس از نیتروژن قرار می گیرد. فسفر خاک، به ویژه در خاک هایی با ظرفیت باال برای تثبیت P، در دسترس گیاهان نمی باشد. جنس های مختلف میکروارگانیسم های خاک که توانایی تبدیل کردن P نامحلول به فرم های محلول و قابل دسترس گیاه را دارند، در مجموع به عنوان میکروارگانیسم های حل کننده فسفات (PSM) نامیده می شوند. سویه های Pseudomonas، Bacillus، Aspergillus، Penicillium و ... برخی از حل کننده های شناخته شده برای فسفات هستند. این میکروارگانیسم ها عالوه بر تامین P محلول برای گیاهان، رشد آنها را نیز از طریق چندین مکانیسم دیگر تسهیل می کنند، به عنوان مثال با بهبود جذب سایر مواد مغذی و تحریک تولید برخی از هورمون های گیاهی و محافظت از گیاه در برابر تنش های زیستی و غیرزیستی. با اینکه سویه های باکتریایی، قارچی و اکتینومایست متعددی به عنوان PSM شناخته شده اند اما مکانیسمی که از طریق آن P را در اختیار گیاهان قرار می دهند به خوبی درک نشده است. تمرکز این مقاله بر مکانیسم های بیوشیمیایی و مولکولی ارائه شده توسط PSM برای حل کردن فسفات از منابع P آلی و غیرآلی می باشد. مروری کوتاه نیز بر میکروب های حل کننده فسفات و تاثیر آنها بر جذب P و رشد گیاه زراعی در اینجا ارائه شده است. همچنین مقاله حاضر شامل پویایی فسفر در خاک ها و فراهمی آن برای گیاهان و نیز مسیرهای متابولیکی است که بر آزادسازی اسیدهای آلی توسط PSM تاثیر می گذارند. موارد مربوط به غیرمتحرک سازی PSM برای سهولت کاربرد و نقش VAM در متحرک سازی P در سیستم خاک-گیاه نیز بررسی شده اند.

کلیدواژه ها:

گلوکز دهیدروژناز (GDH) ، غیرمتحرک سازی ، مایکوریزا ، اسیدهای آلی ، میکروارگانیسم های حل کننده فسفات ، ژن PQQ سنتاز ، فسفاتاز