گیاه دارویی پسته کوهی/بنه: دانش بومی موارد استفاده آن، مقاومت به خشکی و ظرفیت های گردشگری (با تاکید بر استانهای فارس و خراسان جنوبی)

سال انتشار: 1403
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: فارسی
مشاهده: 171

فایل این مقاله در 94 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

ICSDA08_120

تاریخ نمایه سازی: 19 اسفند 1403

چکیده مقاله:

درختان پسته کوهی یا بنه که دلیل استفاده از اقتصادی دارویی و محیط زیست بیشترین گونه درختان در زاگرس قرار دارند که با بهرره برداری سطح معادل ۲.۴ میلیون هکتار از مساحت ایران به خود اختصاص داده اند. بنه یا ون یا پسته وحشی به طور طبیعی در ایران دیده می شوند و در اغلب استان های کشور حضور ملموسی دارند. دلایلی متعددی که موجب پایداری و بقا و طول عمر این درخت شرده است. رویش این درخت در کوهستان های مناطق پرشیب و کمتر در معرض قطع قرار گرفته اند به طوری که مردم مناطق زیادی از ایران درخت بنه (ون) را مقدس می دانند. پسته کوهی یا بنه میوه های کوچک برای تبرع گرم و خشک اسرت کره بره دلیرل ترکیبرات و ویتامین های موثری که دارد، برای درمان بیماری های التهابی و دردهای مفصلی بسیار مفید است. بنه یا پسته کروهی (نام علمی: Pistacia atlantica) درختی از سرده پسته و یکی از درختان بومی ایران است. بنه درختی دوپایه و دارای برگ های تک شانه ای برای ۱ تا ۷ برگچه است. برگچه ها بیضی و تخم مرغی شکل و شکل میوه آن کروی به قطر حدودا ۵ میلیمتر است که ابتدا صورتی سپس قرمز و در زمان رسیدن کامل، پوشش میوه سبز رنگ می شود. در زبان کردی به آن بنشرت یا جاجرگ مری گوینرد. در زبان لری نیرز بره ان کلنگ کلخنگ، کله و به نرم تر ان کلن می گویند در هرمزگان از این درخت با نام کسور یاد می شود. در مرکز و جنوب خراسان بزرگ به آن خنجک گفته می شود. در مناطقی از ایران مغز میوه بنه را آسیاب یا له کرده و از آن نوعی آش یا سوپ درست می کنند. در استان کرمان به این غذا قاتق بنه گفته می شود. این غذا یکی از غذاهای قدیمی و محبوب در سیستان و بلوچستان است که به آن خورشت بنه یا گنه هتوک گفته می شود. بنه به خاطر روغنی بودن، چربی و البته انرژی بسیاری در خود دارد. ارتفاع درخت بنه ترا ۷ تا ۹ متر نیرز رسیده است. در بعضی از مناطق کوهستانی مانند زاگرس به میوه آن «قسقوان» می گویند که برای خوشبو کردن دوغ و روغن حیوانی و همچنین در درست کردن ترشی استفاده می کنند. درخت بنه منبع تولید شیره سقز است. سرقز کره در لوری آن را بریرهه یا بریرزه، در گویش لکی به آن ونوشک یا کلنگ و در کردی به آن بنشت یا جاجگ یا ونوشک گفته می شود صمغی به رنگ سبز خیلی روشن، غلیظ و

نویسندگان

فرهود گل محمدی

استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند و عضو بسیج اساتید استان خراسان جنوبی (مسئول مکاتبات)

عباسعلی محمودی

کارشناسیارشد مهندسی منابع طبیعی در دفتر جنگل داری و جنگل کاری در اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان خراسان جنوبی

مریم خسروی

دانشجو دکترای رشته جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات مشهد و کارشناسی ارشد مهندسی منابع طبیعی در دفتر جنگل داری و جنگل کاری در اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان خراسان جنوبی

محمد علی اکبری

دانشجوی کارشناسی ارشد رشته ترویج و آموزش کشاورزی پایدار در دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند و ریاست شعبه بانک کشاورزی اسدیه شهرستان درمیان استان خراسان جنوبی