تحلیل اثرات برنامه درسی پنهان بر ارزش ها و هنجارهای اجتماعی در بین دانش آموزان

مقاله مروری حاضر با هدف بررسی و تحلیل عمیق اثرات برنامه درسی پنهان بر ارزش ها و هنجارهای اجتماعی دانش آموزان تدوین گردیده است. برنامه درسی پنهان، به عنوان مجموعه ناهمگون و اغلب نامرئی از آموزه ها، ارزش ها و انتظاراتی که در تار و پود محیط مدرسه تنیده شده، به طور چشمگیری بر شکل گیری شخصیت اجتماعی و اخلاقی دانش آموزان اثر می گذارد. مدارس، به عنوان کانون های اصلی تربیت نسل آینده، نه تنها مسئول انتقال دانش رسمی، بلکه متولی پرورش ارزش های بنیادین اجتماعی هستند و در این میان، برنامه درسی پنهان نقشی بی بدیل ایفا می کند. درک سازوکارهای این تاثیرگذاری ظریف و در عین حال قدرتمند، برای بهینه سازی نظام های آموزشی و تربیت شهروندان مسئول و اخلاقی از ضرورتی انکارناپذیر برخوردار است. اهمیت این پژوهش از آنجا نشات می گیرد که ارزش ها و هنجارهای اجتماعی، شالوده جوامع انسانی را تشکیل می دهند و مدارس، به عنوان مهم ترین پایگاه های جامعه پذیری، وظیفه خطیر انتقال و درونی سازی این بنیان های ارزشی را بر دوش می کشند. با وجود اهمیت حیاتی ارزش ها و هنجارهای اجتماعی در پایداری و شکوفایی جوامع، نقش پنهان و ناپیدای برنامه درسی در این فرایند خطیر، اغلب نادیده گرفته می شود. این مقاله، با تاکید بر ضرورت شناخت ابعاد پنهان تربیت ارزشی در مدارس، به واکاوی سازوکارهای تاثیرگذاری برنامه درسی پنهان بر ارزش ها و هنجارهای اجتماعی دانش آموزان پرداخته و به ارائه راهکارهای عملی برای بهره گیری هوشمندانه از این برنامه در جهت تربیت شهروندانی مسئول، اخلاقی و ارزش مدار همت گماشته است. نتایج این پژوهش، به مثابه چراغ راهی فراروی معلمان، مدیران، مشاوران و سیاست گذاران آموزشی، در راستای ارتقای کیفیت تربیت اجتماعی و اخلاقی در مدارس خواهد بود.

کلیدواژه ها:

برنامه درسی پنهان ، ارزش های اجتماعی ، هنجارهای اجتماعی ، دانش آموزان ، تربیت اخلاقی ، جامعه پذیری.