فضاهای فصلی در معماری خانه های سنتی ایران با استناد به اشعار فارسی

در معماری سنتی ایرانی، سراها به گونه ای ساخته می شدند که در همه فصل ها رفاه و آسایش ساکنان در آنها فراهم شود. به این منظور بخش های ویژه ای را برای استراحت و رهایی از گرمای تابستان و بخش هایی را برای پناه بردن از سرمای زمستان در عمارت ها بنا می کردند. در متون فارسی گذشته، وصف بسیاری از این بناها آمده است. ازجمله منابع بسیار پربار و ارزشمند در این زمینه اشعار فارسی است. در تاریخ هزارساله شعر فارسی اشعار بسیاری در وصف قصرها و عمارت ها سروده شده است. در این اشعار بخش های عمارت به طور دقیق وصف شده اند که از جمله این توصیفات بخش های تابستانی و زمستانی بناها هستند. در این پژوهش به روش بنیادی و کتابخانه ای تمام اشعار مربوط به عمارت ها و اجزای آنها از دیوان ها و تذکره ها در همه دوره های شعر فارسی و برخی از شواهد در منابع تاریخی استخراج و تحلیل و بررسی شدند. دستاورد این پژوهش نشان می دهد که در خانه های سنتی ایرانی اجزای فصلی به ویژه اجزای تابستانی جایگاه مهمی داشته است و معماران ایرانی در ساخت این اجزا با نوآوری و هنرمندی شاهکارهایی را درخور تحسین و توصیف شاعران آفریده اند. در این پژوهش اطلاعات وسیعی از نام این بخش ها، کاربرد، شیوه معماری، تزیینات و تاریخ احداث برخی از این بناها به دست آمد که می تواند در پژوهش های معماری راهگشا و در طراحی های نوین الهام بخش باشند.

کلیدواژه ها:

Building ، Poetry ، Summer ، Winter ، Architecture ، بنا ، شعر ، تابستانی ، زمستانی ، معماری