مطالعه تطبیقی وضعیت آموزش هنر در دوره عمومی در ایران و سه کشور اسلامی

یکی از مسائل مهمی که در نظام آموزش عمومی کشور از آن غفلت شده «آموزش هنر در دوره عمومی با تمرکز بر مقطع ابتدایی و متوسطه اول» است. از دید صاحب نظران، این مقطع تحصیلی مهم ترین مقطع برای آموزش است چراکه ذوق و سلیقه زیبایی شناسی و هنری کودکان شکل می گیرد. هدف اصلی این پژوهش مطالعه تطبیقی وضعیت آموزش هنر در دوره عمومی در ایران و سه کشور اسلامی (عربستان، قطر و عراق) است. برای رسیدن به این هدف اولین گام نشان دادن جایگاه تربیت زیبایی شناختی بر اساس اسناد بالادستی موجود است که برای این منظور از روش پژوهش توصیفی تحلیلی استفاده شده است. با اینکه این نوع تربیت یکی از ساحت های شش گانه تربیت در سند تحول بنیادین آموزش وپرورش است. اما سوال این است برای رسیدن به هدف شناخت، پرورش و هدایت ذوق و استعدادهای مختلف هنری و زیبایی شناسی؛ چه میزان برنامه ریزی صورت گرفته است؟ آموزش هنر در دوره عمومی با چه چالش هایی روبه رو است؟ و چه توصیه های سیاستی در آموزش وپرورش برای ارتقا کیفیت آموزش هنر در دروه عمومی باید مورد توجه قرار بگیرد؟ کشورهای اسلامی در این زمینه چگونه عمل می کنند؟ یافته های این پژوهش حاکی از آن است که امروزه در مدارس و مراکز آموزشی کشورمان تربیت هنری به جد گرفته نمی شود و در برنامه های درسی، هنر از جایگاه مناسب و شایسته ای برخوردار نیست. درس هنر در نظام آموزشی ما از سه طرف مورد بی مهری قرارگرفته است: آموزش وپرورش، مدرسه و خانواده. دیگر اینکه اثربخشی نظام تعلیم وتربیت در هر جامعه به اثربخشی معلمان آن بستگی دارد. چراکه اهداف، برنامه ها، محتواهای آموزشی و روش های یاددهی یادگیری، همگی باید به دست توانای معلمان اثربخش در عرصه واقعی کلاس درس به اجرا درآید. به طور کلی بررسی های انجام شده نشان می دهد در کشورهای انتخاب شده در پژوهش حاضر رشته های هنری که در برنامه درسی هنر گنجانده شده اند عبارت اند از: طراحی، نقاشی، کاردستی، عکاسی، معماری، هنرهای نمایشی، موسیقی، رسانه های ترکیبی، هنرهای گرافیکی، نساجی، مجسمه سازی، سفالگری، ویدئو آرت و هنر رایانه‎ای. بنابراین تفکر امروزی درباره هنر و زیبایی شناسی به منزله هسته اصلی برنامه درسی یا اصلاح نظام آموزشی است. حتی اگر آموزش هنر به نوآوری و مهارت های بهبودیافته ای که با روش های کمی قابل اندازه گیری است نینجامد، می بایست جایگاه مهمی در مدارس و برنامه های درسی داشته باشد. فراموش نکنیم که برنامه درسی بدون تربیت زیبایی شناختی و ارزش گذاری مناسب برای هنرها از اهداف مبتنی بر پرورش انسان های شکوفا دور خواهد بود.

کلیدواژه ها:

Art education ، Iran ، General education ، Iraq ، Saudi Arabia ، Qatar ، آموزش هنر ، ایران ، دوره عمومی ، عراق ، عربستان ، قطر