بررسی اثرات صنعت نفت بر بومشناسی سیمای سرزمین در جزیره شهر خارگ

در تاریخ تمدن، جزایر کوچک عمدتا نقش هم افزا در شکل گیری و تکوین تمدن های بشری خشکی های همجوار داشته اند. چرا که این جزایر همواره به عنوان جاپاهایی برای ایست و توان افزایی دریانوردان و نیز بارگیری و باردهی محموله های دریایی و گاه بنابر موقعیت ژئوپلیتیکی، به عنوان دژهای پیش آهنگ در حمله و دفاع عمل نموده اند. در ردیابی توان های فوق برای جزیره خارگ، خارگ امروز را باید بیشتر پایانه صدور نفت برشمرد که با بارگذاری های صنعت پتروشیمی، هیبت یک جزیره شهر نفتی را به خود گرفته است. در این میان، کارکرد جزیره خارگ دگرگونی های شکلی و ماهوی بسیاری را پذیرفته و به عنوان یک جزیره شهر در اکولوژی انسانی خلیج فارس و سواحل جنوبی ایران نقش آفرین شده است. کارکرد توان های محیطی خارگ در پذیرش جایگاه اول صدور نفت ایران اثرات متعددی داشته که در پژوهش حاضر مطالعه 'بوم شناسی سیمای سرزمین' مدنظر است. در این مسیر و در استفاده از منابع کتابخانه ای، پس از بازنمایی تاریخ جزیره، ابتدا برای توصیف فضایی ویژگی های محیطی آن، تولید نقشه های موضوعی در نرم افزار GIS مدنظر بوده است. در ادامه، با به کارگرفتن نرم افزار Google Earth تغییرات مکانی-فضایی جزیره دورسنجی و دگردیسی عناصر سیمای سرزمین (لکه-کریدورها) در دهه های اخیر پایش شده است. یافته های برآمده از مسیر پژوهشی فوق دالت بر اختالل در عناصر ساختاری سیمای سرزمین جزیره دارد که با توجه با اصل 'ساختار-عملکرد'، افت خدمات اکوسیستمی را رقم زده است. از این رو و با هدف تعدیل اختالل های پیش آمده در سیمای سرزمین و با رویکرد 'مدیریت یکپارچه نواحی ساحلی (ICZM)' موارد ی در محورهای زیر پیشنهاد شده است. توجه به ظرفیت برد جزیره در تعریف کاربری ها و بارگذاری ها؛ نگاه یکپارچه به جزایر خارگ و خارگو در آمایش سرزمین. مدیریت فعالیت ها و کاربری های متعارض؛ پرهیز از گسیختگی بیشتر لکه-کریدورها و تالش برای ترمیم گسیختگی های موجود.

کلیدواژه ها:

جزیره خارگ ، جزیره شهر ، بوم شناسی سیمای سرزمین ، صنعت نفت ، ICZM