مقایسه حجم آب مصرفی یونجه در سامانه های آبیاری قطره ای زیرسطحی و سنتی

یونجه در بین محصولات زراعی بیشترین مصرف آب را دارد. از طرفی تولید یونجه در کشور به عنوان یک محصول علوفه ای برای دامداری ها نقش حیاتی دارد. اثر سامانه های آبیاری بر مقدار حجم آب مصرفی برای محصول یونجه بسیار مهم است. در شرایط کنونی استفاده از روش های آبیاری تحت فشار در کشور امری اجتناب ناپذیر است. مناسب ترین روش های آبیاری تحت فشار برای زراعت یونجه، روش های آبیاری بارانی و قطره ای زیرسطحی هستند. از بین این دو سامانه، روش آبیاری قطره ای زیرسطحی علیرغم هزینه های اولیه بیشتر نسبت به روش بارانی دارای مزیت نسبی بیشتری است. اما روش آبیاری قطره ای زیرسطحی در ایران به دلیل وجود برخی ابهامات در خصوص کارآمدی آن برای محصولات زراعی (گرفتگی خروجی ها، تجمع نمک، خطر انسداد لوله ها توسط ریشه) چندان توسعه نیافته است. این نگرانی ها می طلبد که قبل از هرگونه توسعه این روش برای محصولات مختلف، پژوهش های الزم در خصوص این روش صورت گیرد؛ بنابراین انجام هرگونه پژوهشی در خصوص کارایی این روش آبیاری برای زراعت یونجه ضروری است. پژوهشی که مقاله حاضر برگرفته از نتایج آن است، با هدف بررسی اثر روش آبیاری قطره ای زیرسطحی بر عملکرد، حجم آب کاربردی، بهره وری مصرف آب محصول یونجه و تعیین فاصله و عمق مناسب لوله های فرعی انجام شد. نتایج نشان داد، اثر فاصله لوله های فرعی بر عملکرد ماده خشک و بهره وری آب (مجموع آب آبیاری و بارندگی موثر) در سطح یک درصد معنی دار بود، اما اثر عمق نصب لوله ها بر عملکرد و بهره وری آب معنی دار نشد. اثر متقابل فاصله و عمق لوله های فرعی بر عملکرد و بهره وری آب معنی دار شد. بین عملکرد تیمارها با فاصله لترال ۸۰ و ۱۰۰ سانتیمتر اختلاف معنی داری وجود نداشت. حجم آب کاربردی در روش آبیاری قطره ای زیرسطحی در طول فصل زراعی برابر ۸۸۷۰ مترمکعب و در روش آبیاری سنتی (سطحی) برابر ۱۴۷۴۰ مترمکعب در هکتار بود. عملکرد محصول در این دو روش به ترتیب برابر ۱۹۲۴۷ و ۱۶۹۲۵ کیلوگرم در هکتار به دست آمد. روش آبیاری قطره ای در مقایسه با روش آبیاری سنتی (سطحی) حجم آب مصرفی کمتر و عملکرد محصول بیشتری داشت. عالوه بر آن در روش آبیاری قطره ای زیرسطحی افزایش طول عمر سامانه آبیاری، عدم تداخل عملیات آبیاری و سایر عملیات کشاورزی با برداشت محصول، کاهش هزینه های کارگری از مزایای این روش آبیاری است.

کلیدواژه ها:

مدیریت آبیاری ، بهره وری آب ، آبیاری قطره ای ، علوفه