حفاظت و احیای رود درههای شهری برمبنای بوم شناسی ، اصول پایداری و منظر طبیعی (موارد مطالعاتی : ۱-رود دره کولورادو ۲-رود دره گنج نامه همدان)

برنامه ریزان محیط و منظر در رویکردی نو تطابق محیطی و ویژگی های بومی وجغرافیایی با دیدگاههای طراحی را مورد بررسی وتجدید نظر قرارداده اند و درکنارجنبه های زیباشناسی ، به ویژگی های زیست محیطی و بوم شناسی هرمنطقه بیشترتوجه نموده اند. محدوده جغرافیایی شهرها نشان می دهد که شکل گیری آنها در کنار رودخانه ها و در مجاورت دره ها درجهت بهره برداری از آب صورت می گرفته است . پیشینیان ما به تجربه دریافته بودند وجود آب سالم و روان و باغ های میوه در کنار آن، از عوامل ایجاد زندگی سالم در هر شهر است . گسترش و نفوذ رود درههای شهری در میان بافت های شهری و در نتیجه دسترسی پذیری بالای آنها ازجمله خصوصیات مهم در رود دره ها می باشد. از نمونه های موفق اجرای طراحی فضاهای سبز رود دره ها می توان رود دره کلورادو در تگزاس امریکا را نام برد. در طراحی منظر این رود دره، رابطه نظام مندی بین انسان، طبیعت وتکنولوژی برقرارگشته است . از استراتژی های طراحی این رود دره درنمونه مورد مطالعاتی بهره برداری شده است . مقاله حاضر به روند برنامه ریزی و حفاظت از محیط طبیعی رود دره گنج نامه ، یکی از رود دره های ارزشمند کشور، واقع در شهر همدان پرداخته است . در این میان شهر تاریخی همدان دارای موقعیت جغرافیایی خاصی است که ناشی از هم جواری با دامنه های کوه الوند و بالطبع آن حضور رود دره های کوهستانی می باشد. رود دره ها در این شهر از دامنه کوههای الوند در جنوب غربی همدان سرچشمه گرفته و تا شمال شهر ادامه می یابند. این رود دره ها می توانند نقش مهمی در زمینه تامین منابع آب شیرین ، کریدورهای طبیعی جریان آب و هوا و محیط های زیست مناسب ، فضاهای گردشگری و سبز و استقرار فعالیت های خدماتی عمومی ایفاء نمایند. در این تحقیق با استفاده از مطالعات میدانی داده ها و بررسی مدارک، با توجه به اصول بوم شناسی طراحی محیط و منظر امکانات، فرصتها، محدودیت ها و تهدیدات بررسی گردیدند و راهبردهایی به عنوان پیشنهاد های اولیه به منظور برنامه ریزی احیای محیط طبیعی رود دره ارائه شده است .

کلیدواژه ها:

رود دره ، برنامه ریزی ، محیط زیست پایدار ، اصول بوم شناسی ، طراحی منظر.