از نظریه تا عمل: تحلیل کاربردی رویکردهای نوین پیشگیری از خشونت در مدارس

خشونت در محیط های آموزشی یکی از چالش های اساسی نظام تعلیم و تربیت معاصر است که پیامدهای منفی گسترده ای بر دانش آموزان، معلمان و فضای کلی مدارس دارد. این پدیده، علاوه بر اختلال در فرآیند یادگیری، باعث افزایش اضطراب، کاهش انگیزه تحصیلی، افت عملکرد درسی، افزایش ترک تحصیل و بروز مشکلات رفتاری در میان دانش آموزان می شود. همچنین، سلامت روانی و اجتماعی آنان را تحت تاثیر قرار داده و بر کیفیت تعاملات آموزشی و تربیتی تاثیر مخربی می گذارد. با توجه به تغییرات اجتماعی و پیشرفت فناوری، اشکال و ماهیت خشونت در مدارس نیز تحول یافته است. ازاین رو، اتخاذ راهکارهای نوین و اثربخش برای پیشگیری و مدیریت این معضل بیش از پیش ضرورت دارد. بررسی عوامل موثر در شکل گیری خشونت و طراحی مداخلات هدفمند، نقشی کلیدی در ایجاد محیط های آموزشی امن، سازنده و مطلوب ایفا می کند. خشونت در مدارس می تواند به شکل های مختلفی همچون خشونت فیزیکی، روانی، کلامی و حتی خشونت سایبری بروز پیدا کند که این مسئله در بسیاری از کشورها، ازجمله ایران، به یک دغدغه جدی تبدیل شده است. روند رو به افزایش رفتارهای پرخاشگرانه، قلدری، درگیری های فیزیکی و آزارهای مجازی نشان می دهد که رویکردهای سنتی پیشگیری و مداخله دیگر پاسخگوی نیازهای امروزی نیستند و باید مورد بازنگری و به روزرسانی قرار گیرند. این مسئله ریشه در عوامل مختلفی دارد که از نارسایی های خانوادگی و ضعف مهارت های اجتماعی دانش آموزان گرفته تا تاثیرات منفی رسانه ها و مشکلات ساختاری نظام آموزشی را شامل می شود. استمرار خشونت در فضای آموزشی نه تنها امنیت و آرامش مدارس را تهدید می کند، بلکه اعتماد دانش آموزان به نظام آموزشی را نیز به چالش می کشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل رویکردهای نوین و خلاقانه در پیشگیری از خشونت مدرسه ای، بر آن است تا زمینه ای برای ارتقای سلامت روانی و اجتماعی دانش آموزان فراهم کند و پیامدهای نامطلوب این پدیده را کاهش دهد. پیشگیری موثر از خشونت، علاوه بر کاهش اضطراب، افسردگی و افت تحصیلی، امنیت روانی و فیزیکی محیط های آموزشی را تضمین کرده و تحقق اهداف والای تربیتی و آموزشی را تسهیل می کند. با ظهور اشکال جدید خشونت، به ویژه خشونت سایبری، بهره گیری از راهکارهای علمی، نوین و مبتنی بر شواهد بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافته است.

کلیدواژه ها:

خشونت در مدارس ، پیشگیری از خشونت ، محیط آموزشی ، قلدری ، مدیریت رفتار