واکاوی مقوله ادراک و واقع نمایی آن در اندیشه میرزا جواد ملکی تبریزی

مسئله ادراک و واقع نمایی آن از جمله مهمترین مسائلی است که اندیشه فیلسوفان را از آغاز تفکر فلسفی تا به امروز به خود معطوف داشته است. در این میان میرزا جواد ملکی تبریزی از جمله متفکران عارفی است که در این باب نظریات و آرای قابل توجه و ارزشمندی را بیان نموده است. این دیدگاه ها هر چند ممکن است در نگاه ابتدایی تا حدودی با نظریات مشهور در باب معرفت شناسی زاویه داشته باشد، اما با این وجود از لحاظ علمی و فنی دارای ویژگی ها و مختصاتی است که شایستگی دارد، مورد تدقیق و بررسی قرار گیرد. برخی از ویژگی ها و مختصات دستگاه معرفت شناسی میرزا عدم ادراک تام از حقاق عبارتند از: عالم طبیعت به واسطه وجود خطا در ادراکات حسی؛ اتحاد میان اعتقاد به تعدد معلوم و مدرک واحد، نسبت؛ عالم و معلوم به فاعلهای شناسای نف؛ مختلفی تحقق وجود خارجی برای اجسام به سبب تعدد ارجاع جم؛ ادراکات از مدرک واحدیع ادراکات انسان به حیطه وجودی نفس انسانی؛ تبیین ادراک به عنوان عاملی برای تبیین کیفیت نفس و نه بیان کننده کیفیت معلوم خارجی؛ توقف ک ویفیت ادراک انسان از حقایق بر مرتبه وجودی؛ مدرک میرزا با کمک گرفتن از اصول و مولفه های مذکور مطابقت میان معلوم ذهنی و علمی با معلوم خارجی را انکار می نماید و اساسا مقوله علم را از نیاز به چنین مطابقی بی نیاز می بیند. بر این اساس هدف اصلی در این نوشتار شناساندن دیدگاه های میرزا جواد ملکی تبریزی (ره) در حیطه ادراک و واقع نمایی و بررسی این دیدگاه ها است.

کلیدواژه ها:

ادراک ، واقع نمایی ، میرزا جواد ملکی تبریزی ، فلسفه ، عارفی