بررسی مدل های ارزیابی و نقد ترجمه

اگر نقد را فرآیند اصلاح بدانیم که از طریق آن نواقص و خطاهای اطلاعات اصلاح می شود، قطعا گسترش اطلاعات نادرست صورت نمی پذیرد و از طرفی سبب افزایش کیفیت اطلاعات نیز خواهد شد. مسئله نقد با حوزه های متعددی در ارتباط است بنابراین در هر حوزه ای، نقد؛ نیاز به تایید روش موثر و پذیرفته شده از سوی متخصصین آن حوزه را دارد. یکی از پرکاربردترین حوزه های نقد؛ حوزه نقد ترجمه است. نقد ترجمه یک شیوه برای سنجش کیفیت متن و لحاظ نقاط قوت و ضعف یک اثر به شمار می رود که از میزان توجه صاحب نظران جوامع علمی به این مولفه، یعنی نقد و ارزیابی ترجمه، می توان به اهمیت آن نیز پی برد. اما نکته قابل توجه این است که ارزیابی و نقد نظام مند ترجمه باید بر پایه نظریه و الگوی علمی و جامعی انجام بپذیرد تا نقد در فضایی سالم و به دور از تعصب و اظهار نظر شخصی صورت گیرد. زیرا رعایت مبانی و اصول نقد در چهار چوب نظریه زمینه را برای ارائه فهم درست از اندیشه مولف مهیا می کند و مانع دور شدن از مقصود نویسنده خواهد شد. علی رغم اینکه ترجمه کردن قدمتی طوالنی دارد و علت شکل گرفتن آن به اولین برخوردها میان انسان ها با دوزبان متفاوت برمی گردد؛ اما مباحث مطالعات ترجمه و به موازات آن موضوع نقد ترجمه به صورت کالسیک و اجرای آن به صورت یک رشته دانشگاهی در سده های اخیر صورت گرفته است. در مورد پیشینه الگوپردازی برای نقد ترجمه می توان از کتاب "نقد ترجمه، قابلیت ها و محدودیت ها" اثر کاترینا رایس نام برد. در زبان فارسی پژوهش های پراکنده در این زمینه صورت گرفته است. در این مقاله نگارنده به ده مدل از مدل های نقد ترجمه اشاره کرده و شیوه های نقد هرکدام را به طور مجزا بیان نموده است که هدف آشنایی با مدل های نقد ترجمه و کاربرد آنها در ترجمه متون مقدس قرآن، نهج البلاغه و روایات است زیرا مدل های نقد و ارزیابی ترجمه در ترجمه های قرآن هم لحاظ شود و از نقدهایی که به شیوه سنتی و بدون پیروی از الگو صورت گرفته و تمام تکیه آنها بر چالش های معادل یابی واژگانی و یا رعایت نکات ویرایشی و نگارشی بوده خارج شود. پرسش اصلی تحقیق حاضر این است که؛ شیوه و مدل های ارزیابی و نقد ترجمه چگونه است؟

کلیدواژه ها:

نقد ترجمه ، ارزیابی ، مدل های نقد ، ترجمه متون مقدس ، پژوهش های پراکنده