کیفیت معدوم شدن ماهیتبنابر سه گزاره ی رایج نزد حکمای مسلمان و ارزیابی آن

« ،»الماهیه من حیث هی لیست اال هی« اکثر حکمای مسلمان به سه گزارهعدم العله عله للعدم « و» انکار علیت عدمی معتقد هستند. » به نظرمیرسد اعتقاد به این سه گزاره مستلزم یک ناسازگاری دارند. الزمهی گزارهی اول این است که ماهیت برای این که معدوم شود یا معدوم باقی بماند، نیازمند علتی غیر از خودش است چرا که معدوم بودن در ماهیت اخذ نشده است. اما طبق گزاره ی دوم ماهیت برای این که معدوم شود نیازمند چیزی نیست و صرف عدم وجود علت وجودی آن موجب میشود که ماهیت معدوم شود. عالوه بر این، اعتقاد به این سه گزاره پاسخ به سوال از کیفیت معدوم شدن یا معدوم بودن یک ماهیت را مشکل میچرا یک ماهیت معدوم « کند. سوال اصلی این است که. »شد؟ یا معدوم ماند؟برای ا ثبات این امر که اعتقاد به این سه گزاره در جهت پاسخ به سوال مذکور مشکل ساز است، روشی اتخاذ شده است. روش مورد نظر این است که تمام حاالت ممکن برای پاسخ به این سوال در نظر گرفته شو ن د و ثابت شود با پیش فرض قبول هر سه گزاره، در تمام حاالت به بن بست برخورد میکنیم. در این صورت است که میتوان ادعا کرد مشی رایج اکثر حکمای مسلمان برای این سوال پاسخ موجهی ندارد. بنابراین میگوییم معدوم شدن یا ماندن یک ماهیت یا محتاج به علت است و یا چنین احتیاجی وجود ندارد. ادعای دوم باطل است زیرا با توجه به این که عدم در ماهیت اخذ نشده، معنا ندارد ماهیت بدون هیچ علتی معدوم شود. و اگر معدوم شدن یا ماندن یک ماهیت محتاج علت است در این صورت آن علت یا امری است غیر از ماهیت و یا همان ماهیت است. صورت دوم باطل است به دلیل این که یک چیز نمیتواند علت برای خودش باشد. در صورت

کلیدواژه ها:

ماهیت ، گزاره ، علت ، معدوم شدن ، حکمای مسلمان