بررسی رویکرد تاریخی به اخبار یهودیت و مسیحیت آغازین در قرآن و حدیث

در سده های اخیر، کشف آثار نویافته در جهان یهودیت و مسیحیت، به دنبال راه یافت رویکرد انتقادی نسبت به درونمایه کتاب مقدس که از پی آمدهای عصر روشنگری بود زمینه ساز بازنگری در تاریخ و تعامل ادیان گردید. در واقع محققان تلاش کردند تا با استفاده از منابع مکشوف، گامی در راستای تقارب با خوانشای جامع و هم آهنگ از ادیان مزبور بردارند. در این بی اگرچه امکان بهره مندی از برخی داده ها در منابع اسلامی نیز به عنوان مرجعی کارآمد فراهم بوده و تا به امروز چندان امتفاقی به آن نشده است. در واقع پنداشتی که همیشه متوجه ای دسته از گزارش ها بوده آنست که جملگی بنابر باورداشت رایج مسلمانان از مجاورای ماورای دریافت گردیده و از همی رو فاقد ارزش تاریخی هستند و بنابراین در این گره گشایی ساهمی نخواهند داشت. این مقامه در گام نخست قرآن را مورد توجه قرار داده، به عدم جواز رویکرد تاریخی نسبت به آیاتش با تکیه بر روایات رهنمون شد. آنگاه سراغ احادیث رفته، امکان رویکرد تاریخی را در آنها اثبات کرد. در این راستا هماهنگ روایات مربوط به تاریخ ادیان به صورت نظامناد شناسایی شده، موقعیت احادیث ماورد بحث، فهم و تعیین گردید. سپس با ابزار گردآوری کتابخانه های استنادی و روش توصیفی اتحلیلی به جمع آوری و انعکاس دالل و قرار روایی بحث و نیز شواهد تاریخی آن مبادرت شد. مطالعه حاضر در انتها به چهار ثمره رویکرد تاریخی نسبت به احادیث دست یافت. به نظر میرسد بیان گزارش متفاوت، تایید درونمایه کتاب مقادس، تکمیل داده موجود در کتاب مزبور و انعکاس گزارش جدید، عمده نتایج رویکرد تاریخی به روایات ادیانی اسات کاه در تحقیقات مربوط به کتاب مقدس کارآمد خواهد بود.

کلیدواژه ها:

رویکرد تاریخی ، یهودیت ، مسیحیت ، قرآن ، حدیث ، شیعه