بازتحلیل جایگاه فقه اقوال در روش فقهی امام خمینی

در عرصه اجتهاد شاید در نگاه نخست به نظر آید که بررسی اقوال فقیهان از اهمیت چندانی در استنباط برخوردار نیست؛ اما باید گفت که عملیات استنباط، بدون مراجعه به اقوال در مواضع نیاز به آنها در غالب موارد – به ویژه در مسائل پیچیده تر و دارای ابعاد بیشتر – تقریبا بی معنا بوده و باید آن را کوششی بی حاصل محسوب کرد. از مزایای پرداختن به فقه اقوال، تسهیل اجتهاد، افزایش کیفیت اجتهاد و کاهش خطا در اجتهاد است. بر این اساس پژوهش حاضر به نحو مشخص با هدف تبیین و تحلیل روش های برخورد با اقوال، تبیین فقه اقوال و مکانیزم های آن در روش فقهی امام خمینی صورت گرفته است. پژوهش فرارو با روش تحلیلی و توصیفی مشخص کرده است که روش امام خمینی نسبت به برخورد با اقوال عبارت است از پرداختن به هر قول به تنهایی، پرداختن مجموعه ای به اقوال و پرداختن مجموعه ای با توجه به زمان صدور. طی یافته های این پژوهش فرآیند استنباط امام خمینی در مواجهه با فقه اقوال دارای چهار مکانیزم از قبیل: ۱. منظرها (انگاره، اندیشه، نظریه) ۲. اطلاعات ۳. تکنیک ها ۴. سازماندهی می باشد که یک استنباط مطلوب نیز باید این مکانیزم ها را دارا باشد.

کلیدواژه ها:

فقه اقوال ، منظرها ، اطلاعات ، تکنیک ها ، سازماندهی