شناسائی و اعتباریابی عوامل موثر بر اختالل کمبود طبیعت در دانش آموزان ابتدایی شهرستان ارومیه

هدف پژوهش حاضر شناسائی و اعتباریابی عوامل موثر بر اختالل کمبود طبیعت در دانش آموزان ابتدایی شهرستان ارومیه بود. این پژوهش از نظر شیوه ای اجرا، از نوع ترکیبی (کمی-کیفی) و از نظر نوع هدف، یک پژوهش کاربردی بود. جامعه آماری بخش کیفی تحقیق، شامل کلیه معلمان ابتدایی شهرستان ارومیه در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۳ به تعداد ۲۴۴۱ بود که با استفاده از روش گلوله برفی، بعد از انجام ۱۷ مصاحبهی نیمه ساختارمند به اشباع نظری رسید. در بخش کمی، جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان مدارس ابتدایی شهر ارومیه در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۳ به تعداد ۲۶۸۲۵۴ نفر بود. حجم نمونه به روش تصادفی طبقه ای با کمک جدول کرجسی-مورگان به تعداد ۳۳۱ نفر تعیین شد. ابزار گردآوری اطلاعات در بخش کمی، یک پرسشنامه محقق-ساخت بود که روایی محتوایی آن مورد تایید سه نفر از اساتید قرار گرفت. یافته های بخش کیفی نشان داد که از دیدگاه معلمان ابتدایی، عوامل اصلی موثر بر اختالل کمبود طبیعت در دانش آموزان عبارت بودند از: کمبود فضاهای سبز، افزایش استفاده از فناوری، کاهش فعالیت بدنی، تغییر الگوی سبک زندگی، ترس از خشونت و ناامنی، رفتار بزرگسالان و دوری از طبیعت در مدارس. براساس یافته های بخش کمی، روایی سازه تایید شد و نتایج تحلیل عاملی نشان داد که تمام عوامل شناسایی شده تاثیر قوی و مثبتی بر اختالل کمبود طبیعت در دانش آموزان ابتدایی دارند. بنابراین، ایجاد فضاهای سبز در مدارس و برنامه های آموزشی برای افزایش آگاهی کودکان درباره اهمیت طبیعت، فرهنگ استفاده بهینه از فناوری های دیجیتال و بهبود فعالیت های بدنی در فضای باز، از جمله اقداماتی است که می تواند به کاهش اختالل کمبود طبیعت و بهبود کیفیت زندگی دانش آموزان کمک کند.

کلیدواژه ها:

اختالل کمبود طبیعت ، مدارس سبز ، برنامه ریزی درسی ، مقطع ابتدایی