نقد دیدگاه فروم درباره جبر و اختیار با توجه به منابع اسلامی

یکی از پرسش های ذهن بشر، مختار یا مجبور بودن اوست و هرکسی یکی از این دو را پذیرفته . در روانشناسی به عنوان یک دانش ، این انتخاب سبب انتخاب روش درمان خاص و حتی باور روانشناس به درمانپذیری یا درمانناپذیری می شود. این پژوهش در راستای بررسی و نقد دیدگاه فروم درباره جبر و اختیار انجام گردید. بدین منظور پژوهش گر با روش متن محوری (تفسیر متون)، نخست دیدگاههای فروم را در این زمینه از میان گفته ها و نوشته های وی استخراج کرد و سپس با توجه به منابع اسلامی (قرآن و روایات) به نقد دو اعتقاد تفویض و جبر و در همان حال، به نقد اعتقاد فروم به جبر اجتماعی پرداخت . نتایج این بررسی ها نشان داد که فروم انسان را موجودی آزاد و دارای اختیار می داند اما در حین آن، به نوعی به جبر اجتماعی انسان نیز باور دارد. این در حالی است که اسلام انسان را نه دارای اختیار محض و کامل (تفویض ) می داند و نه مجبور؛ بلکه او را در حالتی بین جبر و تفویض تصویر می کند.

کلیدواژه ها:

جبر و اختیار ، اومانیسم ، انسانمحوری ، فروم ، منابع اسلامی