مقایسه روشهای آماری کالسیک و فضایی در تهیه نقشه مکانی داده های هیدرولوژیکی

مقدمه پیش بینی مخاطرات طبیعی، خصوصا وقوع سیل، تحت تاثیر نتایج حاصل از مدل سازی های هیدرولوژیکی است. در این میان، داده های بارش یکی از مهمترین پارامترهای ورودی مدل های هیدرولوژیکی، خصوصا مدل های بارش-رواناب هستند. این داده ها از لحاظ توزیع زمانی و فضایی بسیار حائز اهمیت هستند. از آنجا که اندازه گیری مستقیم و برداشت ویژگی های بارش به عنوان یکی از مولفه های اساسی مدل سازی های هیدرولوژیکی از طریق باران سنج صورت می گیرد، لذا تراکم و توزیع بهینه باران سنج ها در شبکه باران سنجی در موفقیت هر چه بیشتر طرح ها و مدل ها می تواند موثر باشد. با این وجود هر چقدر هم تراکم و توزیع بهینه باران سنج ها مناسب باشد، باز مناطق وسیعی را می توان یافت که خارج از این شبکه قرار داشته یا به لحاظ ویژگی های توپوگرافی دسترسی به آن ها به راحتی میسر نباشد. لذا باید تدبیری اندیشید تا بتوان داده های نقطه ای را به داده های سطحی یا به عبارت دیگر نقشه های رستری تبدیل کرد. روش های زیادی برای این کار وجود دارد که بسته به سرشت داده ها، میزان دقت و هدف مورد نظر، متفاوت است. یکی از این روش ها که امروزه بسیار مورد توجه پژوهشگران علوم محیطی قرار گرفته است، استفاده از روش های زمین آمار است. به طور کلی تخمین زمین آماری فرآیندی است که طی آن می توان مقدار مجهول یک کمیت در نقاطی با مختصات معلوم را با استفاده از مقادیر معلوم همان کمیت در نقاط دیگری با مختصات معلوم بدست آورد. البته باید به این نکته توجه کرد که استفاده از روش های مختلف در برآورد پارامترهای مختلف یا در مکان های مختلف می تواند نتایج متفاوتی به دنبال داشته باشد. لذا باید روش های گوناگون مورد ارزیابی قرار گرفته و بهترین روش، مورد استفاده قرار گیرد. هدف از پژوهش حاضر بررسی و مقایسه نتایج دو روش آماری کالسیک و فضایی در برآورد و تخمین بارش به روش میانیابی است تا مناسب ترین روش مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

هیدرولوژی ، بارش ، روش آماری ، روش فضایی ، نقشه مکانی