رمزگشایی از مدل پایداری لرزه ای بناهای تاریخی آجری ایران

اهداف: وجود نﻘص در تامین اهداف حفاظت، نگهداری، استحکامبخشی و مرمت بناهای تاریخی آجری ایران، شاخص نارسایی عملکرد در حفظ اصالت میراث ارزشمند معماری ایران طی مداخلات سازهای است. هدف این پژوهش، رمزگشایی از مدل پایداری لرزهای بناهای تاریخی آجری ایران بود. مواد و روشها: پژوهش پیمایشی و توصیفی حاضر روی جامعه بناهای تاریخی پایدار ارزشمند ایرانی اجرا شد. تعداد ۳۶ بنا با روش نمونهگیری غیرتصادفی قضاوتی انتخاب شد. از پرسشنامه محﻘقساخته برای تعیین خصوصیات فنی و مهندسی کالبد بناها استفاده شد. ابتدا یک مدل اولیه طراحی و سپس با دادههای تجربی و کمک تحلیل مسیر اصلاح شد. دادهها با نرمافزار SPSS ۱۹ از طریق آزمون تحلیل عامل اکتشافی و روش واریماکس در استانداردسازی کایزر و نرمافزار AMOS ۱۵ با مدل معادلات ساختاری (SEM) و انجام برازشهای مطلق، برازش تطبیﻘی، برازش مﻘتصد و رگرسیون تحلیل شدند. یافتهها: سه عامل اصلی با ارزش ویژه بالا بهترتیب ۳۷/۱۹%، ۳۶/۹۵% و ۲۲/۰۷% با نامهای خرابی لرزه انگیزی، استطاعت لرزه پذیری مستﻘیم و لرزهپذیری غیرمستﻘیم کشف شدند. ارتباط معنی داری میان استعداد خرابی و لرزهانگیزی با استطاعت و مﻘاومت لرزهپذیری بناهای تاریخی وجود داشت. عامل خرابی و استعداد لرزه انگیزی بر عامل استطاعت و مﻘاومت غیرمستﻘیم لرزهپذیری تاثیر معنیداری داشت. نتیجهگیری: مدل پایداری لرزهای بناهای تاریخی آجری ایران تایید میشود، بدین صورت که با ازدیاد استعداد خرابی یا لرزهانگیز، خرابی لرزه ای بناها شدت مییابد و با توسعه مﻘدار مﻘاومت مستﻘیم در برابر زلزله، پایداری لرزه ای بناها افزایش می یابد. افزایش مﻘاومت غیرمستﻘیم و در واقع عامل تناسبات ابعادی نیز بهصورت میانجی، پایداری لرزهای بناها را افزایش میدهد.

کلیدواژه ها:

Historic Brick Buildings of Iran ، Seismic Stability Model ، Structural Equations ، Improvement and Restoration ، بناهای تاریخی آجری ایران ، مدل پایداری لرزهای ، معادلات ساختاری ، بهسازی و مرمت