تناظر جلوههای نور در اندیشههای سهروردی و معماری دوره صفویه

مﻘدمه: اندیشههای شیخاشراق در جهان اسلام از جایگاه والایی برخوردار است. این اندیشهها در عصر صفوی رواج یافت، بهگونهای که بیش از هر زمان دیگر به مﻘولهای مهم و تاثیرگذار در جهان اسلام تبدیل شد. از آنجا که هنر معماری تجلی اندیشهها و روحیه معماران و اندیشمندان هر دوره تاریخی است، میتوان انتظار داشت که اندیشههای سهروردی نیز در ساحت معماری جلوهگر باشد. پرسش اصلی پژوهش آن است که آیا فلسفه اشراق بر معماری شیوه اصفهانی تاثیر داشته است؟ و اگر چنین بوده این تاثیر در کالبد بناهای آن دوران چگونه بوده است؟ در ادامه با استفاده از روش تحﻘیق تفسیری- تاریخی به تحلیل نظرات شیخاشراق و مﻘایسه تطبیﻘی آن با آثار معماری مکتب اصفهان پرداخته شد، سپس با استفاده از تکنیکهای تحلیلی- توصیفی تناظرات میان اندیشههای سهروردی با ساحت معماری دوره اصفهانی تبیین شد. روش گردآوری اطلاعات مطالعه کتابخانهای و مراجعه به اسناد و مدارک معماری است. نتیجهگیری: مطالعات صورت گرفته نشان دهنده آن است که شیوه اصفهانی تا حد قابل توجهی با اندیشههای شیخاشراق متناظر است. تجلیات گوناگون نور در معماری سلسلهمراتب، رنگ و تزیینات، فضای تهی، اصل کثرت در وحدت، محراب، گنبد طلا و غیره را میتوان جلوههای نور در معماری این دوران دانست.

کلیدواژه ها:

Sohrevardi Mysticism ، Light Philosophy ، Light Hierarchy ، Safaviyeh Architecture ، عرفان سهروردی ، فلسفه نور ، مراتب نوریه ، معماری دوره صفوی