بازشناسی الگوی معماری کارخانه های چای در شمال ایران،مورد پژوهی: کارخانه های چای دوران پهلوی

اهداف: هدف اصلی پژوهش معرفی کارخانه­ های چای  و بازشناسی الگوی معماری آن­ ها می­ باشد که نمونه انحصاری معماری صنعتی شمال ایران محسوب می­ شوند. از این رو پژوهش با در نظر گرفتن شش مولفه و  تجزیه و تحلیل چهار نمونه منتخب کارخانه­ ها، به تفکیک الگوی معماری هر یک می­ پردازد. روش­ ها:  این پژوهش مبتنی بر روش کمی- کیفی و با اتکا بر راهبردهای توصیفی - تحلیلی و مطالعه ویژگی­های معماری کارخانه­های چای ساخته شده درشمال ایران، در بازه زمانی پهلوی، صورت گرفته است.  مطالعات تاریخی، با رجوع به اسناد و مدارک تاریخی با ارجاع به آرشیو سازمان چای کشور و پژوهشکده چای ایران انجام شده است. سپس، از طریق مشاهدات میدانی و رجوع به منابع کتابخانه­ای موجود، به بازشناسی ویژگی­های معماری کارخانه­ های مورد بحث پرداخته شده است. یافته ­ها:  تحلیل معماری کارخانه­ های چای بر اساس شش مولفه (پلان ، حجم، سازه سقف و نوع پوشش، مصالح، نما ، بازشو و تزئینات) نشان می­ دهد: در چهار نمونه کارخانه چای، دو نمونه پهلوی اول  هستندکه توسط معماران اروپایی ساخته شده و در دو نمونه  دیگر مربوط به دوره پهلوی دوم، تلفیقی از معماری مدرن و سنتی در کالبد بناها مشهود است. نتیجه­ گیری:  الگوی غالب کارخانه­ های چای در ایران، پلان محوری با پیش ­آمدگی در مرکز، بام شیبدار، بازشوهای ردیفی و نمایی ساده است. که نخستین بار توسط معماران آلمانی در ایران اجرا شد. در  نمونه­ های  پهلوی دوم با حضور معماران  سنتی  و استفاده از مصالحی همچون آجر، از خشکی نما کاسته شد. در برخی نمونه ­ها نیز بام مسطح و پیش آمدگی در گوشه پلان مشاهده می­ شود.

کلیدواژه ها:

Industrial Architecture ، Industrial Heritage ، Value and Authenticity ، Contemporary Architecturre ، Tea Factory ، Shared- Heritage of Iran and Germany ، معماری صنعتی ، میراث معماری صنعتی ، ارزش های میراث معماری ، کارخانه چای ، میراث مشترک معماری ایران و آلمان