ویژگی های معماری سازه های آموزشی و درمانی در عصر شکوفایی تمدن اسلامی

مقدمه: در روزگار معاصر در ساخت بیمارستان های جدید معمولا از معماری مدرن استفاده می شود، بسیاری از این بیمارستان ها از حس آرامبخشی معماری ایرانی-اسلامی که می تواند در کاهش آلام بیماران موثر باشد، برخوردار نیستند. در حالیکه چنین رویکردی درساخت بیمارستان های عصر تمدن اسلامی مورد توجه قرار داشته است. بیمارستان های عصر شکوفایی تمدن اسلامی دارای بخش های مختلف تخصصی درمانی، آشپزخانه، حمام، نمازخانه و داروخانه بوده است. سالن سخنرانی، کتابخانه، درمانگاه های سرپایی و بخش های بستری کاربری آموزش پزشکی این سازه ها تکمیل می کرده اند. در سازه این مراکز آموزشی درمانی علاوه بر استحکام در ساخت، انتخاب شایسته محل، جنبه های زیبایی شناسی نیز لحاظ می شده است. جهت محل، طراحی منازل سازمانی پزشکان جهت سهولت دسترسی آنان به بیمارستان و نیز مجاورت با کاروانسر ها و دکان ها که محل درآمد وقفی بیمارستان بوده مد نظر بوده است. علاوه بر این، طراحی به شکل مجتمع های عظیم آموزشی شامل دانشکده های مختلف  و بیمارستان آموزشی ذیل دانشگاه مد نظر طراحان قرار داشته است. بنای این مراکز آموزشی و درمانی، بنایی آراسته و چشم نواز، گاه با طراحی فواره ها، بستان سرا و سایر تزیینات بوده که تا حد امکان، اضطراب و رنجش بیمار از اقامت در بیمارستان راکاهش می داده است. طراحی بیمارستان ها در فضای زیبا، چشم نواز و مفرح و بکارگیری طرح های آشنای معماری ایرانی اسلامی در معماری خارجی و داخلی بیمارستان ها برای بیماران و کارکنان می تواند خوشایند و آرام کننده باشد، رویکردی که در طراحی بیمارستان های امروز علیرغم وجود سابقه تاریخی در تمدن اسلامی ، نسبتا مغفول مانده است.

کلیدواژه ها:

بیمارستان ، تمدن اسلامی ، معماری