متابولیت های خارپوستان: از اعماق اقیانوس تا عرصه های مختلف زیست پزشکی

بی مهرگان دریایی منبع حیاتی از مواد زیستی و فرآورده های طبیعی زیست فعال هستند که در داروسازی، مواد غذایی، لوازم آرایشی، آنتی بیوتیک ها، عوامل بیوفولینگ و سایر زیست مواد کاربرد دارند. اگرچه میکروارگانیسم های همزیست، تولیدکنندگان اصلی بسیاری از متابولیت های ثانویه هستند، اما بخش قابل توجهی از این مواد، توسط خود ماکروارگانیسم ها سنتز می شوند. خارپوستان، با حدود ۷۰۰۰ گونه، منابع مهمی از ترکیبات زیست فعال و بیومواد هستند که عمدتا در کف اقیانوس ها یافت می شوند. این گروه شامل پنج رده اصلی است: توتیاهای دریایی، خیارهای دریایی، ستاره های دریایی، ستاره های پرمانند و ستاره های شکننده. خارپوستان، متابولیت های گلیکوزیله زیست فعال متنوعی از جمله استروئیدها، ساپونین ها و گلیکولیپیدها تولید می کنند که فعالیت های بیولوژیکی مختلفی از خود نشان می دهند ]۱[. تحقیقات بر روی کلاژن خارپوستان به دلیل شباهت های ساختاری آن با کلاژن پستانداران و مناسب بودن آن برای کاربردهای مهندسی بافت متمرکز است . بافت های کلاژنی متغیر (MCTs) آنها می تواند تغییرات مکانیکی سریعی را متحمل شود که الهام بخش توسعه بیومواد نوآورانه است]۲[. علاوه بر این، ساختارهای اسکلتی آنها که از کلسیت با منیزیم بالا تشکیل شده است، برای بیوسرامیک ها و داربست ها در بازسازی استخوان مورد بررسی قرار می گیرد ]۳[. ترکیبات مشتق شده از خارپوستان همچنین نویدبخش فعالیت های ضدسرطان، ضدالتهابی و ضد میکروبی هستند، به ویژه اکینوکروم A که به خاطر اثرات محافظت از قلب شناخته شده است ]۴[. مطالعه خارپوستان در خلیج فارس و دریای عمان به دلیل شرایط منحصر به فرد اکوسیستم آن، بسیار مهم است. این تنوع محیطی منجر به سنتز طیف وسیعی از ترکیبات زیست فعال با فعالیت های بیولوژیکی متمایز می شود و پتانسیل کشف کاربردهای دارویی جدید را نشان می دهد. علاوه بر این، درک تنوع و نقش های اکولوژیکی این موجودات برای تلاش های حفاظتی و مدیریت پایدار منابع دریایی در این منطقه پویا ضروری است ]۵[. در کل، خارپوستان منبع غنی از ترکیبات زیست فعال و بیومواد هستند و تحقیقات در حال انجام با هدف بهره برداری از پتانسیل درمانی آنها است.

کلیدواژه ها:

محصولات طبیعی دریا ، زیست مواد دریایی ، خارپوستان ، زیست فعال