آینده پژوهی نابودی تالاب بین المللی خلیج فارس تحت تاثیر هجوم گردشگر، شب مانی، آتشسوزی و ورود حیوانات خانگی به آن

جزیره شیدور تالاب بین المللی در هرمزگان بوده که زیستگاه پرندگان است و در فصولی از سال سطح زمین این جزیره پوشیده از تخم پرندگان می گردد. به طوری که ورود گردشگران در ماههای تخم گذاری پرندگان به جزیره ممنوع است. علیر غم اینکه گردشگران به دلیل زباله ریزی و یا آتشسوزی های ایجاد کرده برای ایجاد روشنایی در زمان شب مانی و پخت غذا در روز و ورود حیوانات خانگی، کاملا زیستگاه این وحوش را دستخوش تغییر قرار داده اند. به طوری که این پرندگان زباله های به جامانده از گردشگران را مورد تغذیه قرار داده و پس از اندکی تلف می شوند. همچنین آمار سطح آتشسوزی در این جزیره هر سال بیشتر از سالهای قبل شده و اگر این روند پیش برود جزیره جاذبه های طبیعی خود و توان اکولوژیک خود را از دست خواهد داد. پژوهش حاضر با هدف آینده پژوهی اثرات تخریب گردشگر و توسعه ناپایدار در تالاب بین المللی شیدور در سال ۱۴۰۳ انجام شد. پس از انتخاب مناطق معرف گردشگری نمونه برداری لکه های سوخته شده توسط گردشگر در هر منطقه معرف ۳ ترانسکت خطی به طول ۱۰۰۰ متر و عمود برهم قرار داده شد تا تغییرات لکه های سوخته شده پوشش گیاهی را در نظر بگیرد. در هر ترانسکت تعداد ۱۰ عدد پلات دایره ای به شعاع ۵۰۰ متر، در امتداد جهت های اصلی و فرعی جغرافیایی مستقر شد. بر روی هر ترانسکت تعداد ۱۰ عدد پلات ۱۰۰ متر مربعی، ۴ متر مربعی و یک متر مربعی، در نظر گرفته شد. بدین ترتیب تعداد پلات ۹۰ عدد پلات بود. یافته ها نشان داد، در منطقه بدون فشار گردشگران، درصد پوشش کل منطقه ۶/۹۱ درصد بود که این فاکتور در منطقه با فشار متوسط گردشگران ۳/۷۲ درصد و در منطقه با فشار زیاد گردشگران ۶/۶۲ درصد بود این کاهش دارای اختلاف معنی داری بود. به عبارتی سوخته شدن پوشش گیاهی روند کاهشی به ترتیب ۳/۱۹ و ۲۹ درصدی را نسبت به منطقه بدون حضور گردشگر نشان داد. از سوی دیگر شب مانی ها باعث شده به دلیل اینکه در جزیره نور وجود ندارد، دایما پوشش گیاهی و گونه های خشک را به آتش می کشند تا روشنایی ایجاد نمایند یا برای طبخ غذا به ویژه پخت کباب توده آتش روی پوشش گیاهی ایجاد نمایند. باید برنامه ریزی اصولی مانند آموزش قایقرانان برای توجیه گردشگران صورت پذیرد تا فرهنگسازی اکوتوریسم مسئولانه در منطقه اتفاق بیوفتد. همچنین باید گردشگری در حد ظرفیت برد منطقه اجازه ورود یابند و از ورود گردشگر مازاد بر ظرفیت جزیره و غیر قانونمند جلوگیری گردد.

کلیدواژه ها:

مسئولیت پذیری ، زیست محیطی ، پایداری ، برنامه ریزی ، شیدور